Húnavaka - 01.05.1972, Page 27

HÚNAVAKA
25
á Ásum á uppvaxtarárum mínum að Torfalæk, þótt ég geri ekki ráð
fyrir, að það hafi verið mjög frábrugðið því, sem tíðkazt hefir í öðr-
um sveitum í Húnavatnssýslu eða öðrum landshlutum.
Faðir minn, Jón Guðmundsson, hafði lært að spila á fiðlu hjá
Guðjóni Jónssyni á Leysingjastöðum, Eftir að ég fór að muna eftir
mér, lék hann þó mjög sjaldan á fiðluna, og á heimilinu var sjaldan
sungið af heimilisfólki, og aldrei man ég eftir, að þar væru kveðnar
rímur. Við húslestra var aldrei sungið nema einstaka sinnum á jól-
um, og einhverntíma fór ég að skæla af vonbrigðum út af því, að
hvorki var sungið né leikið á fiðlu við húslestur á aðfangadagskvöld.
í þann tíð kunni ég þó ekki að meta réttan fiðlutón, því að í fyrsta
skipti, sem ég heyrði fiðluspil á grammófón, það var hjá Haraldi
Lárussyni á Skinnastöðum, ætlaði ég ekki að trúa því, að svo guð-
dómlega þýðir tónar gætu komið úr því hljóðfæri. Ég man óglöggt
eftir því, að á málfundum, sem oft voru haldnir að Torfalæk, var
tekið lagið án undirleiks og jafnan sungið margraddað. Þótti það
mikil og góð tilbreyting, þegar farið var að leika með á orgel, eins
og ég kem að hér á eftir.
Fyrir mitt minni var mikið um scing á mannamótum og í veizlum,
og var þá oftast vín um hönd haft. Eftir að ég fór að fylgjast með,
var vínbannið komið á, en söngurinn var ekki lagður á hilluna. Á
þeim árum voru ýrnsir góðir söngmenn á Ásum. Faðir minn var
jafnvígur á dískant, prímóbassa og bassa, eins og raddirnar voru þá
kallaðar, en millirödd heyrðist varla. Guðmundur Sigurðsson á
Kringlu, var góður söngmaður, og Guðmundur Guðmundsson á
Þorfinnsstöðum hafði einnig ágæta rödd, en hann var tíður gestur
hjá frændum sínum á Torfalæk og Kringlu. Veturinn 1913—1914 var
Oktavía Þórðardóttir við barnakennslu á Kringlu. Þau Guðmundur
á Þorfinnsstöðum voru heitbundinn. Oktavía lék á gítar, Rjörn
Teitsson, bróðir Guðmundar á Kringlu, hafði lært á fiðlu á Hvítár-
bakkaskóla, og svo kom faðir minn þangað með sína fiðlu. Hefir
Anna Guðmundsdóttir sagt mér, að þegar Guðmundur á Þorfinns-
stöðum kom þangað, hafi verið mikið sungið og glatt á hjalla. Okta-
víu naut því miður ekki lengi við, því að hún lézt úr barnaveiki
skömmu síðar og var harmdauði öllum, sem hana þekktu.
Það mun hafa verið kringum 1912, að vetrarlagi, að þeir Guð-
mundarnir tveir, Sigurður Erlendsson á Stóru-Giljá og faðir minn
lögðu leið sína til Reykjavíkur, fótgangandi. Frá Borgarnesi fóru