Skírnir - 01.04.1991, Blaðsíða 17
RITGERÐIR
INGI BOGI BOGASON
Til að mála yfir litleysi daganna
Söknudur - um Ijóðið, skáldið og expressjónisma
Inngangur
Og samkvæmt eðli sínu verður maður að lifa, samkvæmt löngun sinni -
Ollu er þó hægra að breyta en den Længsel som udgor ens Liv. Það er
eins örðugt og að fá lækinn til að renna neðan úr dalnum og upp á
brúnina. Nú, þá er best að ganga að því einhvern góðan veðurdag og
byrja á að lifa samkvæmt lífskröfum sínum. Og mín þörf er hin sama
og þarfir svo margra annarra - það er að komast út úr svipleysinu,
deyfðinni, geyspunum - burt frá þessum hversdags hugsunum, sem
eru framleiddar af vanans vélum, en ekki skapandi mannsins heila.1
ÁRIÐ 1921, þ ann 5. október, fór Jóhann Jónsson, þá nýorðinn stúdent,
alfarinn frá Islandi. Förinni var heitið til Þýskalands þar sem hann
dvaldi næstu 11 árin við nám og störf, lengst af sjúkur maður. Hann
dó í Leipzig 1932.
Yfir sögu Jóhanns er ævintýralegur blær. Hann er dæmi um ein-
herjann sem leggur flest á sig til þess að gera hugsjónir að veruleika.
Hann var fæddur 1896 í „einu versta fátæktarbæli á landinu“2, Ólafs-
vík, hleypti snemma heimdraganum og gekk í skóla á Akureyri og í
Reykjavík. Hann sökkti sér í nýrómantískar bókmenntir og tók sjálfur
að yrkja. Hann dáðist að Jóhanni Sigurjónssyni og hafði kvæði frænda
síns, Jóhanns Gunnars Sigurðssonar, á hraðbergi. Síðan lá leiðin utan.
Jóhann varð einn meðal fjöldans hjá stórþjóð, sogaði í sig menningu
1 Ur bréfi Jóhanns Jónssonar til Arnfinns Jónssonar, dagsettu 26. júní 1918. Titill
greinarinnar er sóttur í sama bréf. Öll bréf Jóhanns, sem vitnað er í, eru á
Landsbókasafninu í Reykjavík, aðallega í Lbs. 3897, 4635 og 4636 4to. Einnig eru
til óskráð bréf sem hægt er að finna eftir Aðfangabók 17. júlí 1969.
2 Halldór Laxness: Skáldatími, Reykjavík 1963, s. 93.
Skírnir, 165. ár (vor 1991)