Skírnir - 01.04.1991, Blaðsíða 153
SKÍRNIR
STAÐLAUSIR STAFIR
147
nú atgeirrinn. Munuð þér nú ok reyna, hvárt ek græt nökkut fyrir
yðr““ (137).
Það er sem sagt ekki atburðurinn sjálfur sem kallar á hefnd, heldur
slúðrið um hann. Gunnar er því ekki að hefna „óviljandi ristu",1
heldur slúðursins um hana, níðsins sem felst í aðdróttuninni um
grátinn. Og Gunnar hættir ekki fyrr en hann er búinn að drepa allan
flokkinn sem með Otkeli var: „Þar vega þeir þá átta“ (138). Markar
þetta upphaf vígaferla hans, eins og Njáll spáir, og leiðir að lokum til
þess að hann sjálfur er veginn.
IX
Slúður tengist konum á margan hátt. Það fylgir Hallgerði frá upphafi
til enda, svo að segja má að hún sé búin til úr slúðri. Það er ekki nóg
með að hún slúðri sjálf, heldur er mikið um hana slúðrað. Hún er „hin
karnivalska kona“, eða gleðikonan, sem lætur illa að stjórn, er óþekk
og sífellt að verða sér til skammar. Slík kona lætur mjög á sér bera, í
útliti jafnt sem tali, er lauslát og grótesk.1 Hún er ögrun við karl-
veldið og sæmdarhugtak þess þar sem sæmd kvenna er hluti af sæmd
karla og byggir hana upp.
Líkamsfegurð Hallgerðar er mjög við brugðið, sem og kynferðis-
legu aðdráttarafli hennar, og viðurnefni sitt fær hún af líkama sínum.
„Hon var fríð sýnum ok mikil vexti ok hárit svá fagurt sem silki ok
svá mikit, at þat tók ofan á belti“ (6) segir í fyrstu kynningu á henni og
er endurtekið stuttu síðar:
Nú er þar til máls at taka, at Hallgerðr vex upp, dóttir Höskulds, ok er
kvenna fríðust sýnum ok mikil vexti, ok því var hon langbrók kölluð.
Hon var fagrhár ok svá mikit hárit, at hon mátti hylja sik með. Hon var
örlynd ok skaphörð. (29)
1 Um karnivölsku konuna, sjá Mary Russo, „Female Grotesques: Carnival and
Theory," Feminist Stndies, Critical Studies (ed. Teresa de Lauretis), Indiana
University Press 1986. Karnival miðalda er hliðstæða íslensku gleðanna. Orðið
gleðikona á því ágætlega við hér, ekki síst vegna þess hvernig Hallgerði er lýst í
sögunni.