Skírnir - 01.04.1991, Page 149
SKÍRNIR
STAÐLAUSIR STAFIR
143
Eftir þetta liggur slúðrið um karl hinn skegglausa og taðskegg-
lingana undir yfirborði allrar sögunnar, þar sem það kemur upp við og
við til að fleyta fram frásögninni. Slúðrið leiðir því ekki aðeins til
dauða Sigmundar skálds, heldur einnig þegar allt kemur til alls til
sjálfrar Njálsbrennu.
VII
Borðhald er einnig sviðsetning slúðurs í Ljósvetningasögu. I brúð-
kaupsveislu sem sagt er frá snemma í sögunni kemur upp mann-
jöfnuður milli Þórlaugar, konu Guðmundar ríka, og Geirlaugar, konu
goðorðsmannsins Þóris Helgasonar, og felst hann í því hvor þeirra sé
betur gift. Mikil áhersla er lögð á sviðsetninguna:
Guðmundr sat í öndvegi, en Þórir Helgason gagnvert honum, en konur
sátu á palli. Ljós brunnu björt, ok váru borð fram sett. Brúðr sat á
miðjan pall ok Þórlaug á aðra hönd, en Geirlaug á aðra.1
Með þegjandi brúðina á milli sín hefja þessar tvær fyrirkonur veisl-
unnar orðaskipti sem spretta af því hvorri þeirra eigi að bera fyrr
þvottavatn. Vill Geirlaug láta bera það fyrst Þórlaugu, þar sem hún
telur sig engan hlut hafa til jafns við hana „nema gjaforð" (18).
Þórlaug svarar: „Víst hygg ek þik vel gefna. En nú er þar komit, at ek
veit eigi aðra framar gipta en mik.“ Geirlaug svarar: „Þá værir þú vel
gefin, ef þar væri einmælt um, at bóndi þinn væri vel hugaðr eða
snjallr." Þórlaug svarar: „Þetta er illa mælt, ok muntu fyrst manna
mæla.“ Hon svarar: „Satt mun þat, fyrir því at fleiri mæla þat sama, en
Þorkell hákr hefir haft þetta fyrst fyrir mér ok þeir Þórir bóndi minn,
en hverr maðr mælir þat sama, er tungu hrærir." Þórlaug mælti: „Ber
hingað vatnit, kona, ok hættum tali þessu.“ Síðan hneig hon upp at
þilinu ok mataðisk ekki. (18)
Af þessu leggst Þórlaug í rekkju og þykist vera sjúk, en í boðinu
„hvíldu hvárir sér, konur ok karlar“ (18). Morguninn eftir tekur
maður hennar eftir að „Þórlaug var eigi í kvennaliðinu" (18), fréttir að
1 Ljósvetninga saga, Islenzk fornrit X, Reykjavík 1940, bls. 17.