Skagfirðingabók - 01.01.1983, Blaðsíða 116
SKAGFIRÐINGABÓK
kunna hér til stafs að draga, karlar sem konur, nokkrir eru líka
vel skrifandi.“
Rípursókn 1840: „Ekki skrifa, svo í góðu lagi sé, nema 4
menn, nokkrir fleiri klóra dálítið."
Viðvíkur- og Hólasóknir 1843: „Margir karlmenn kunna hér
til stafs að draga, og fáeinir eru vel skrifandi. Konur og yng-
lingar kann og sumt að skrifa nokkuð.“
Hofs- og Miklabæjarsóknir 1839: „Hér mega kallast margir,
sem nokkuð geta hjálpað sér í því.“
Fells- og Höfðasóknir 1868: „Flestir eru bændur hér skrif-
andi og æðimargir af yngri karlmönnum, en færra af
kvenfólki.“
Barðs- og Holtssóknir 1841: „Nokkuð í færra lagi, í tilliti til
fólksfjöldans. A öllum aldri, bæði karlar og konur."
Knappsstaðasókn 1840: „. . . af bændafólki eru nokkuð skrif-
andi 21 manns, 17 af karlkyni og 4 af kvenkyni, á ýmsum aldri,
frá 20 — 60 ára.“
Svör þau, sem rakin eru hér á undan um skriftarkunnáttu í
byggðum Skagafjarðar, eru frá tímabilinu 1839—1845, að einu
undanskildu, frá 1868, úr Fells- og Höfðasóknum, sem ekki
skiptir máli hér, eins og sjá má síðar.
Hið fyrsta, sem vekur athygli við lestur þessara svara, er
hversu mjög þau eru ónákvæm og veita takmarkaða vitneskju
um það, sem um var spurt. Það, sem helzt er gerð grein fyrir,
tekur til rithæfni fólks eftir aldri, en einungis á tveim stöðum er
að finna svo greinargóð svör, að þar sé af nákvæmni getið um
fjölda og kyn þeirra, sem taldir voru skrifandi, og heita má, að
aðeins fjögur til viðbótar veiti að nokkru upplýsingar í sömu
átt, sem eitthvað er á að byggja. Hvergi er nefnt, hversu margir
eru með öllu óskrifandi, en það má hins vegar sjá af samanburði
við sálnaregistur eða manntöl í þeim sóknum, sem gefa nægilega
greinargóð svör. Þá er ekki neins staðar skilgreint, hvað býr
raunverulega að baki þeim orðum, sem notuð eru til að
114