Skírnir - 01.09.2004, Side 20

leyti af skömmu fyr ir 1630. Marg ir Ís lend ing ar tóku virk an þátt í
þess um við skipt um og sum ir höfð ingj ar og valda menn lands ins
högn uð ust vel á þeim. Kunn ast ur er lík lega Egg ert Hann es son
(um 1515–um 1583) lög mað ur sem ung ur dvald ist lang dvöl um í
Þýska landi. Auk mik illa eigna á Ís landi átti hann digra sjóði í
Ham borg, enda flutt ist hann þang að árið 1580 og and að ist þar
nokkrum árum síð ar. Niðja hans mátti finna bæði í Ham borg og
á Ís landi og héldu þeir um lang an ald ur góðu sam bandi sín á milli.
Til að mynda dvald ist dótt ur son ur Egg erts, Ari Magn ús son
(1571–1652), síð ar sýslu mað ur í Ögri, um níu ára skeið í Ham borg
þeg ar hann var ung ur, auk ým issa ann arra ung menna af þess ari ætt
sem leit uðu mennt un ar og frama hjá skyld fólki sínu í Þýska landi.
Því má telja lík legt að þýsku kunn átta hafi ver ið nokk uð al geng í
ætt sem þess ari.
En það var ekki að eins í heimi við skipta og inn an marka ætt ar -
tengsla að þýsku kunn átta dafn aði hér á landi. Sið bót Lúters og
marg ir þeir nýju straum ar sem urðu henni sam fara áttu upp tök sín
í Þýska landi, enda hafði sjálf ur Lút er lagt bless un sína yfir kirkju -
skip an Krist jáns III áður en henni var hrund ið í fram kvæmd.
Fyrsti lúterski bisk upinn, Giss ur Ein ars son, sem ung ur var send -
ur til Ham borg ar til lat ínu náms, eins og áður er get ið, lærði ekki
að eins sína lat ínu þar held ur einnig þýsku eins og sjá má af bréfi
sem hann rit ar Dana kon ungi í Ham borg árið 1539 og bend ir það
til þess að hann hafi ekki síð ur vilj að skrifa á þýsku en dönsku,
enda Dana kon ung ar oft vel þýsku mæl andi á þeim tíma.31 Nokkr -
ir ís lensk ir náms menn stund uðu há skóla nám í Rostock á 16. öld
og 17. öld og einn í Brim um um 1580 og einnig er vit að með vissu
um nokkra sem stund uðu nám í Witten berg og Jena á 17. öld.32
Flest ir þess ara manna sneru aft ur til Ís lands að námi loknu og
hafa sum ir þeirra vafa lít ið lagt sitt af mörk um við kennslu í þýsku
þeg ar heim var kom ið og tek ið þátt í því mikla þýð ing ar starfi og
út gáfu trú ar legra rita sem hófst rétt fyr ir miðja 16. öld eins og
sigurður pétursson304 skírnir
31 Finn ur Jóns son 1775: 248–49.
32 Sig urð ur Pét urs son 1994: 24–25. Páll Egg ert Óla son IV 1951: 51; V 1952:
122–23. Finn ur Jóns son 1775: 334. Sjá einnig til vitn un 49.