Skírnir - 01.09.2004, Page 63

þótt Jón hafi að öll um lík ind um numið hana á því máli í önd verðu.
Dul ar fullt er og hvern ig Jóni sjálf um er skot ið inn í sög una og
skóla fé laga hans gef ið sama nafn og þeir að greind ir með þeim
hætti sem um get ur, en hér verð ur ekki reynt að finna skýr ingu á
því at riði. Í til svari bróð ur Jóns, þ.e. orðs kviðn um „ljótr draumr
er oft fyr ir litlu“, felst vita skuld nokk ur grá glettni í ljósi þess sem
síð an ger ist,17 en e.t.v. kenn ir meiri al vöru þar sem minnst er á
högg orm inn asp is, og má þar jafn vel greina leif ar um ein hvern
siða lær dóm. Hala brodd ur inn með hið dauð lega eit ur er að því er
virð ist hlið stæðu laus í lýs ing um á asp is í mið alda rit um. Er engu
lík ara en að þarna hafi sporð dreki vik ið fyr ir asp is, og er hugs an -
legt að tákn gildi ráði þess um um skipt um. Um asp is stend ur ann -
ars víðs veg ar skrif að að hann haf ist við í myrkri holu og þrýsti
öðru eyra sínu við jörðu og stingi hala sín um í hitt til að forð ast
veiði menn sem reyna að kveða hann fram úr fylgsninu, en vegna
þessa hátt ern is var asp is líkt við menn þá sem hlýða ekki á rödd
guðs og var téð um veiði mönn um jafn að til pré dik ara guðs orðs
sem reyna að leiða guð leys ingja til ljóss ins.18
Af til brigð um Jóns og Petr ar ca virð ist mega ætla að hin lat neska
frum saga hafi ver ið álit in víti til varn að ar þeim sem ganga gá laus ir
á vegi glöt un ar inn ar. Ekki verð ur kom ist hjá því að at huga tákn -
gildi ljóns ins í því sam hengi, en þar var einn ritn ing ar stað ur öðr um
kunn ari og lýk ur með hon um þess um vanga velt um um Bologna -
æv in týri Jóns bisk ups: „Djöf ull inn geng ur um sem öskr andi ljón,
leit andi að þeim, sem hann geti gleypt.“ (I. Pét urs bréf 5, 8.)
„djöfullinn gengur um …“ 347skírnir
17 Svip uð kald hæðni fylg ir orðs kviðn um í þjóð sögu á 19. öld. Sjá Sig urð ur Nor -
dal (útg.), Sagna kver Skúla Gísla son ar (Reykja vík 1947), s. 119.
18 U. Schwab, „Die Bedeutungen der Asp is und die Verwandl ungen des Marsus,“
Épopée animale, fable, fabli au. Act es du IVe Coll oque de la Société
Internationale Ren ar dienne, Evr eux, 7–11 sept em bre 1981, útg. G. Bi anciotto
og M. Sal vat (Par ís 1984), s. 549–563.