Skírnir - 01.09.2004, Page 72

barn inu en bíln um?“ (Þor steinn Gylfa son 1998: 58). Sem sagt:
Kenn ing Nozicks virð ist hafa þær rök legu af leið ing ar að leyfa beri
mút ur og barna sölu. Varla var það ætl un banda ríska heim -
spekings ins að renna rök leg um stoð um und ir slík an ósóma.
Spinna má við gagn rýni Þor steins og Okin Moll ers, spinna lík -
klæði handa kenn ing um Nozicks um sjálfs eign. Að minni hyggju
má ganga frá sjálfs eign ar rök um Nozicks með eft ir far andi hætti: Ef
flest ir menn eru af urð ir þess sem for eldr ar þeirra gerðu með fús -
um og frjáls um vilja þá hljóta þeir að vera eign for eldra sinna.12 En
þau eru svo aft ur eign sinna for eldra nema nauðg un hafi kom ið til.
For eldr ar þeirra eru eign afa og ömmu og svo koll af kolli til
Adams og Evu. Þau voru sköp un ar verk Guðs sem því hlýt ur að
eiga mann kyn ið. Sjálfs eign ar rök in leiða því til fá rán legra niður -
staðna: Menn eiga sjálfa sig og þeir eiga allt sem þeir skapa úr eigin
efni viði. En þá eiga þeir ekki sjálf an sig held ur eiga for eld arn ir þá.
Þeir eiga sig sjálfa og eiga sig ekki sjálfa. Hug mynd in um sjálfs eign
leið ir því til rök legra mót sagna.
Þó að lag mitt kunni að hafa geig að er erfitt að sjá hvern ig hægt
sé að sanna eða gera senni legt að menn eigi sjálfa sig. Ég get sann -
að að ég eigi íbúð mína í krafti venju rétt ar en ekki að ég eigi sjálf -
an mig í krafti nátt úru rétt ar. Vand séð er hvern ig hægt sé að sanna
að nátt úru rétt ur sé til, enda verð ur varla sagt að Nozick rök styðji
til vist hans.13 Hann tal ar tung um um að hæfni ein stak lings ins til
að gefa lífi sínu merk ingu sýni að hann hafi nátt úru leg frels is rétt -
indi (Nozick 1974: 50). Samu el Scheffler seg ir að fullt eins megi
nota þessa „rök færslu“ til að sanna að menn hafi nátt úru leg rétt -
indi til heilsu gæslu, húsa skjóls, fæðu og mennt un ar. Verða menn
ekki að njóta slíkra gæða til að skapa sér merk ing ar bært líf? Hindr -
stefán snævarr356 skírnir
12 Nozick ræð ir stutt lega þá kenn ingu Lockes að menn eigi ekki börn sín en ekki
kem ur skýr lega fram hvort hann er sam mála breska heim spek ingn um (Nozick
1974: 287–289).
13 Þor steinn Gylfa son hef ur lík lega nokk uð til síns máls er hann seg ir hug mynd -
ina um nátt úru rétt vera rök lega háða frum speki leg um kenn ing um af vafasömu
tagi (Þor steinn Gylfa son 1998: 61). Menn verða allt ént að geta sann að að nátt -
úru rétt ur sé hluti af innviðum heims ins. Og hvern ig fara þeir að því? Spyr sá
sem ekki veit.