Skírnir - 01.09.2004, Side 99

Sigtún um, seg ir Snorri, og æsir „tóku sér kván föng þar inn an
lands, en sum ir son um sín um“. Síð an held ur hann áfram:
… og urðu þess ar ætt ir þar fjöl menn ar, að um Saxland og allt það an of
norð ur álf ur dreifð ist svo, að þeirra tunga, Ásíamann anna, var eig in tunga
um öll þessi lönd. Og það þykj ast menn skilja mega af því að rit uð eru
lang feðga nöfn þeirra, að þau nöfn hafa fylgt þessi tungu og þeir æsir hafa
haft tung una norð ur hing að í heim, í Nor eg og í Sví þjóð, í Dan mörk og í
Saxland. Og í Englandi eru forn lands heiti eða staða heiti, þau er skilja
má, að af annarri tungu eru gef in en þessi. (Snorra Edda 1900:8)
Þessi orð Snorra má túlka svo sem hann hafi talið að nor ræn ir
menn eða germ an ir hafi átt ræt ur á sömu slóð um og Grikk ir, og
það megi ráða af nöfn um lang feðganna. En hann bend ir líka á að
í Englandi séu ör nefni sem hafi ver ið gef in á annarri tungu, sem
vænt an lega var töl uð á svæð inu áður en Ás íu menn (þ.e. germ an ir)
komu þang að og er þar lík lega átt við kelt nesk eða pétt nesk nöfn.
Frá sögn Snorra kem ur heim við orð Fyrsta mál fræð ings ins
sem seg ir að við og ensk ir menn séum „einn ar tungu, þótt gjörst
[þ.e. breyst] hafi mjög önn ur tveggja eða nokk uð báð ar“, en þar á
hann við það að enska og nor ræna séu ná skyld ar, eins og Gunn ar
Harð ar son hef ur bent á (1999).7 Snorri og Fyrsti mál fræð ing ur inn
voru því með vit að ir um skyld leika nor ræn unn ar við önn ur ger -
mönsk mál og mál lýsk ur, sem tal að ar voru á meg in land inu og á
Englandi, og töldu hana full gilda sem rit mál og menn ing ar mál.
Enn frek ari vitn is burð um há leit ar hug mynd ir Ís lend inga um
mál sitt og menn ingu á mið öld um má fá hjá Ólafi Þórð ar syni í
Þriðju mál fræði rit gerð inni. Hann seg ir:
Í [bók Dóna tí] má gerla skilja að öll er ein list in skáld skap ar sá (svo! A;
máls list in sú W), er róm versk ir spek ing ar námu í Aþ en is borg á Grikk -
landi og sneru síð an á lat ínu mál, og sá ljóða hátt ur eða skáld skap ur, er
Óð inn og aðr ir Ásíamenn fluttu norð ur hing að í norð ur álfu heims ins og
kenndu mönn um á sína tungu þess kon ar list, svo sem þeir höfðu skip að
og numið í sjálfu Ásíalandi, þar sem mest var feg urð og rík dóm ur og
fróð leik ur ver ald ar inn ar. 8
„á vora tungu“ 383skírnir
7 Skiln ing ur Hreins Bene dikts son ar 1972:195-196, að Fyrsti mál fræð ing ur inn sé
að vísa til ástands ins fyr ir og eft ir Babel, á m.ö.o. ekki við rök að styðj ast.
8 Sbr. út gáfu Finns Jóns son ar 1927, bls. 39. Staf setn ing er færð til nú tím ans.