Skírnir - 01.09.2004, Page 173

helstu bar áttu mál um kvenna og tengd ist hug mynd um um kon ur sem sið -
ferði lega æðri körl um. Hins veg ar er um fjöll un in um „hina nýju konu“
vel unn in: Sig ríð ur sýn ir fram á að „hin nýja kona“ hafi orð ið að tákni
fyr ir þá sið ferði legu hnign un nú tím ans, sem íhalds sam ir þjóð ern is sinn ar
töldu að nú tíma væð ing in hefði í för með sér.
Um fjöll un Sig ríð ar um hús mæðra skól ana og þjóð fé lags legt hlut verk
þeirra er afar áhuga verð (bls. 319–355). Teng ing þeirra við hús mæðra -
stefn una er aug ljós og dreg ur Sig ríð ur hana vel fram. Reynd ar hefði mátt
tengja þess ar hug mynd ir um hús mæðra skól ana bet ur við at vinnu stöðu og
fé lags leg hlut verk kvenna, sem tóku stór stíg um breyt ing um á þess um
tíma. Þó að yf ir lýst mark mið skól anna hafi ver ið að mennta kon ur til
hús mæðra hlut verks ins nýtt ist sú mennt un mörg um kon um á vinnu mark -
aði og hjálp aði þeim til að hasla sér þar völl. Um leið voru starfstæki færi
kvenna á vinnu mark aði tak mörk uð og því var í reynd ver ið að mennta
marg ar þeirra til þess starfa sem flest ar gegndu, hús móð ur starfs ins. Í kafl -
an um kem ur tog streit an milli hug mynda um sér eðli kvenna og jafn rétti í
orð ræð unni skýrt fram og einnig hvern ig eðl is hug mynd irn ar voru not að -
ar til að vinna hreinni hús mæðra stefnu braut ar gengi. Auk þess er sýnt
fram á að þjóð ern is hlut verk kvenna var í for grunni um ræðna á þriðja ára -
tugn um um hús mæðra fræðsl una og hús mæðra skól ana, enda átti hús -
mæðra fræðsl an að við halda sveita menn ing unni. Hlut verk kvenna í hinu
nýja þjóð ríki varð því að varð veita þau gildi sem ís lenskt sam fé lag hafði
byggst á um ald ir og sporna við þeim óæski leg um áhrif um sem þjóð ern -
is sinn ar töldu nú tíma væð ing una hafa í för með sér.
Nið ur lag
Rit Sig ríð ar Matth í as dótt ur er þarft fram lag til sagn fræði rann sókna og
raun ar þver fag legra rann sókna á Ís landi. Ekki hef ur áður ver ið far ið jafn
ræki lega ofan í saumana á tengsl um þjóð ern is og kyn gerv is á því tíma bili
sem rann sókn in tek ur til. Sigríður grein ir á fag mann leg an hátt flókn ar
hug mynd ir og hug mynda tengsl og dreg ur fram mörg ný mæli í rit gerð -
inni. Í stað þess að veikja eða draga at hygli frá hug mynda sögu leg um kjarna
rit verks ins, hefði það þó styrkt það veru lega ef þess ar þjóð ern is hug -
mynd ir hefðu ver ið sett ar í skýr ara þjóð fé lags sam hengi, enda í fullu sam -
ræmi við mark mið rann sókn ar inn ar. Sig ríð ur skoð ar ekki þjóð ar vit und
sem eðl is læg an veru leika, held ur sem fé lags lega skap að ar hug mynd ir um
eina þjóð, breyti leg ar og jafn vel and stæð ar á hverj um tíma. Mót un þjóð -
ern is á sér stað í átök um þjóð fé lags hópa sem leit ast við að svara ákveðn -
um þörf um eða þjóna ákveðn um mark mið um. Hvern ig reyndu t.d. full -
trú ar þjóð fé lags hópa og stétta að stýra þjóð ern isum ræð unni til sam ræm -
is við eig in heims mynd og lífs gildi? Og hver var fé lags leg staða kvenna?
Loks hefði mátt gera þeim breyt ing um sem urðu á at vinnu hátt um og
hinn sanni íslendingur 457skírnir