Saga - 2009, Page 106

unum á undan og áttu talsvert límefni eftir, einkum valdaflokkur-
inn, Heimastjórnarflokkurinn. Samtímis höfðu komið fram tveir
nýir flokkar byggðir á átökum stétta um skiptingu efnalegra gæða,
Fram sóknarflokkur og Alþýðuflokkur. Talsvert rými hafði skapast
fyrir konur í stjórnmálum vegna þess að stjórnmálakarlarnir höfðu
ekki komið sér saman um á hvaða vígvelli flokkar þeirra ættu að
berjast.
Sigurinn 1922 fyllti kvennahreyfinguna nýjum þrótti og boðað
var til fyrsta Landsfundar kvenna í Reykjavík sumarið 1923 að frum -
kvæði Laufeyjar Valdimars- og Bríetardóttur.39 Fundinn sátu 60 konur
víðs vegar af landinu. Mikil samstaða kom fram í mörgum málum:
• konur ættu að efla samvinnu sín á milli í ýmsum nauðsynja-
málum.
• Hvatning til kvenna að nýta sér kosningaréttinn.
• Áhersla lögð á að konur væru kosnar í fræðslunefndir.
• Byggja skyldi kvennabyggingu í Reykjavík.
• Hefja ætti byggingu landspítala og láta hana ganga fyrir öðrum
framkvæmdum ríkisins.
• Halda skyldi fast við áfengisbann, sem tekið hafði gildi 1915.
Ingibjörg H. Bjarnason sat fundinn og hafði framsögu í einu megin-
máli fundarins, byggingu landspítala. Vakti ræða hennar mikla at-
hygli og var birt í Morgunblaðinu. en Ingibjörg var líka harðlega
gagnrýnd á landsfundinum fyrir að hafa á Alþingi árið 1922 greitt
atkvæði með lagafrumvarpi um undanþágu frá lögum um bann við
innflutningi léttra vína frá Spáni. Hörðust var þó gagnrýnin á Ingi -
björgu fyrir að styðja ekki byggingu húsmæðraskóla að Staðarfelli í
Dölum. Sjálf var Ingibjörg skólastýra kvennaskólans í Reykjavík og
vildi auka stuðning hins opinbera við þann skóla. Í raun var verið
að tak ast á um áherslur í menntamálum kvenna, þ.e. hvort byggja
ætti upp húsmæðraskóla eða leggja einnig áherslu á almenna menntun
kvenna. Að baki deilum um menntun kvenna lá djúpstæður ágrein-
ingur um hvort varðveita bæri hefðbundna verkaskiptingu kynj-
anna, þar sem konur væru í hlutverki húsmæðra, eða hvort sumar konur
gætu einnig fundið starfsvettvang utan heimilis.40
svanur kristjánsson106
39 Umfjöllunin um fyrsta landsfund kvenna er að mestu byggð á bók Sigríðar Th.
erlendsdóttur, Veröld sem ég vil, einkum bls. 150–156.
40 Ítarlega umfjöllun um þennan ágreining er að finna í bók Sigríðar Matthíasdóttur,
Hinn sanni Íslendingur, einkum bls. 243–355 og 364–367. Að minni hyggju er í
lýs ingu Sigríðar á „húsmæðrahugmyndunum“ um of horft framhjá þeirri
staðreynd að áhersla á móðurhlutverkið þurfti alls ekki að haldast í hendur við
Saga haust 2009 UMBROT NOTA-1_Saga haust 2004 - NOTA 25.11.2009 12:44 Page 106