Tímarit Máls og menningar - 01.11.2010, Page 7

E f é g g æ t i e k k i e l s k a ð þ e s s a þ j ó ð
TMM 2010 · 4 7
fjögur um daginn og lauk kl. 5 um nóttina, og Þóra skrifar daginn
eftir:
„Sigurður Nordal var vel kátur, las upp kvæði eftir Kiljan, Þorberg og
Tómas. Okkur kom saman um að þessi setning hjá Tómasi „við hefðum
getað vakað lengur og verið betri hvert við annað“ væri eitthvað það
sannasta og bezta sem hann hefði sagt.“
Og verður að teljast hraustlega mælt daginn eftir boð sem hafði staðið
í 13 og ½ klukkustund.
„Allt sem hann skrifar snertir mann,“ skrifar Þóra. Og það er einmitt
lóðið. Í Menntó lásum við Völuspá í útgáfu og með skýringum Sigurðar.
Ég fletti lúnu eintaki til gamans í gær og sá að ég hafði á nokkrum stöðum
ekki getað stillt mig og krotað athugasemdir út á spássíuna, til dæmis „út í
hött!“ þar sem Sigurður var að enda við að lifa sig svo inn í Ólaf Tryggvason
að hann réttlætti hryðjuverk hans við kristniboðið með því að hann hefði
í raun viljað fórnarlömbunum vel. Eða með orðum Sigurðar:
„En hafi Ólafur trúað, að þetta væru síðustu forvöð að bjarga löndum
sínum frá heiðindómi og helvíti, er það ekki lítil afsökun, gerir manninn
skiljanlegri og hugþekkari.“2
En á öðrum stöðum hef ég látið nægja að skrifa „Sigurður!“. Og
verður að teljast vel af sér vikið að geta látið ungling rífast við sig út af
túlkun á 1000 ára gömlu kvæði.
Ég má líka til með að minnast á Skiptar skoðanir, fallegt lítið kver
sem kom út á vegum Menningarsjóðs, blessuð sé minning hans, árið
1960, fylgt úr hlaði af Hannesi Péturssyni skáldi. Tíðindi bókarinnar
fólust raunar í sjálfum titlinum, svo sjaldgæft að Íslendingar geti „skipst
á skoðunum“. Við sjáum það enn í dag þegar heyrir nánast til undan­
tekninga að menn andstæðra skoðana mætist í rökræðum í útvarpi eða
sjónvarpi. Hlutaðeigendur verða að sitja einir að fréttamanni sem veit
helst minna um málið en þeir sjálfir. En daginn eftir fær hinn aðili máls
sömu þjónustu.
Að skipta um skoðun jafngildir að „missa andlitið“ og skýrist senni­
lega af innikróun okkar hér í fámenninu. Í stærri samhengjum stór­
þjóðanna eru menn miklu frjálsari gagnvart sjálfi sínu, tvær þrjár hús­
lengdir frá heimili þínu og það veit enginn hver þú ert, þú gætir verið
hver sem er. Við aftur á móti erum svo að segja aðeins til í einu eintaki,
það er ekki öðru til að dreifa, þess vegna missum við andlitið ef við
skiptum um skoðun og þess vegna getum við aldrei gengist við mis­
tökum okkar, hvað þá beðist afsökunar.
En úr því að ég er á nótum persónulegrar upprifjunar má ég ekki láta
undir höfuð leggjast að geta um þýðingu Nordals á Varnarræðu Sókra­