Tímarit Máls og menningar - 01.11.2018, Blaðsíða 30

L e i f u r R e y n i s s o n
30 TMM 2018 · 4
vinnusiðferði. Þær raddir urðu háværar að stúdentar nenntu einfaldlega ekki
að vinna.
Forseti landsins, Charles de Gaulle, hafði virst ráðalaus og úr tengslum við
veruleikann. En nú fór af stað mögnuð atburðarás sem sneri taflinu við. For-
setinn hvarf óvænt þann 29. maí og enginn virtist vita hvað um hann varð.
Það vitnaðist síðar að hann hafði farið á fund hershöfðingja sem staddur var
í franskri herstöð í Þýskalandi. De Gaulle hafði virst bugaður en heimsóknin
í herstöðina stappaði í hann stálinu. Nú skyldi tekið á málunum af festu.
De Gaulle var orðsins maður og kunni að flytja áhrifaríkar ræður. Hann
sneri aftur til Frakklands og flutti landsmönnum útvarpserindi þann 30.
maí. Hann talaði um nauðsyn þess að koma á röð og reglu. Hann varaði við
valdatöku kommúnista og sagði að lýðræðinu væri veruleg hætta búin. Hann
hvatti landsmenn til að þjappa sér saman og boðaði þingkosningar þar sem
hann vonaðist eftir endurnýjuðu umboði eigin manna.
Hægrimenn höfðu um sömu mundir safnað liði og efndu þeir til vel
skipulagðrar fjöldagöngu til stuðnings forsetanum í kjölfar útvarpsræðu de
Gaulle. Stúdentar höfðu síðustu tvær vikurnar verið í einskonar drauma-
vímu. Margir þeirra töldu sig hafa stuðning meginþorra almennings til að
gjörbylta samfélaginu en annað kom á daginn. Rás atburða hafði verið hröð í
maí en hún varð ekki síður hröð í júnímánuði. Verkalýðsfélögin gengu aftur
til samninga og verkföllin fjöruðu smám saman út. Gífurlegur lögreglu-
vörður var hvarvetna sjáanlegur, miklar takmarkanir voru settar á hvers
kyns fundahöld og herinn var sagður í viðbragðsstöðu. Stúdentar reyndu
enn að efna til mótmæla en þau voru kæfð í fæðingu. Götubardögum fór nú
fækkandi og um miðjan júnímánuð var stúdentum hent út úr Sorbonne og
öðrum stöðum sem þeir höfðu yfirtekið. Yfirvöld efndu jafnframt til mikillar
fjölmiðlaherferðar gegn stúdentum.
Ekki er hægt að segja að mikil stemmning hafi verið fyrir kosningunum
meðal stúdenta enda leit þorri þeirra svo á að þar væri ekki um neina eigin-
lega valkosti að ræða. Margir þeirra litu á hefðbundnar kosningar sem
svik. Ekki var annað að sjá en hægri menn hefðu náð vopnum sínum þegar
kosningarnar fóru fram í lok júní. Fylgismenn de Gaulle unnu stórsigur. En
höfðu stúdentar þá tapað baráttunni? Í fljótu bragði var ekki annað að sjá,
en ekki var allt sem sýndist.
Þrátt fyrir kosningasigurinn gerðu yfirvöld sér grein fyrir að þau yrðu að
koma til móts við kröfur stúdenta. Atburðir maímánaðar höfðu afhjúpað
djúpstæða óánægju sem ekki var hægt að hunsa. Háskólasamfélagið varð
mun frjálslyndara. Námið varð nútímalegra, samskipti við kennara urðu
persónulegri og skólakerfið varð lýðræðislegra. Fyrst í stað ríkti raunar tölu-
verð lausung því unga fólkið fór sínu fram án þess að skeyta mikið um þá
formfestu sem áður var við lýði. Valdið hafði misst áhrifamátt sinn. Stað-
reyndin er sú að kerfið hafði fengið kjaftshögg sem það náði sér aldrei af.
Auk umbótanna innan menntakerfisins var ráðist í margs konar félagslegar
TMM_4_2018.indd 30 6.11.2018 10:22