Ritið : tímarit Hugvísindastofnunar - 01.10.2022, Blaðsíða 25

VAlgERðUR STEFáNSDóTTIR
24
fluttist síðan til Reykjavíkur árið 1924. Heima hjá þeim í þingholtsstræti 8
skapaðist döff rými sem málið gat þróast í. þar varð í mörg ár samkomu-
staður heyrnarlausra. ólafur var sjómaður og var oftast kallaður óli sjó.87
Heimili Sigríðar og Jóns
Sigríður og Jón giftu sig árið 1922 og stofnuðu heimili í Reykjavík að lauga-
vegi 46. þau eignuðust þrjú börn, Halldóru, Stefaníu og grétar. Halldóra
var heyrandi en Stefanía og grétar voru heyrnarlaus. Fjölskyldan var því það
sem í dag er kallað döff-fjölskylda. Heimilismálið var fingramál og menn-
ingarlega samhengið var döff. Halldóra var ekki nema fjögurra ára gömul
þegar hún byrjaði að túlka fyrir foreldra sína. Hún túlkaði fyrir mömmu sína
í vefnaðarvöruverslunum og matvörubúðum og líka þegar hún keypti jóla-
gjafirnar. Í kringum fimm ára aldur var Halldóra farin að stafa íslensk orð.
þegar Halldóra var átta ára gömul veiktist pabbi hennar og þurfti að leita
til læknis. Hann tók Halldóru með sér til að túlka fyrir sig. læknirinn gaf
honum lyf og honum batnaði. Eftir þetta sagði Halldóra að það hefði verið
eins og opnað hefði verið fyrir veitu. Allir heyrnarlausir komu til hennar og
tóku hana með sér í erindi sín í heyrandi samfélagi. Að sjálfsögðu var þetta
allt of mikið álag fyrir barn en Halldóra hélt áfram að túlka langt fram eftir
aldri. Fyrst túlkaði hún fyrir foreldra sína og vini þeirra en seinna bætt-
ust systkini hennar við og skólafélagar þeirra. Stundum, þegar mikið lá við,
þurfti hún að taka sér frí frá vinnu til þess að túlka. þannig voru samskiptin
við heyrandi samfélag.
Hópurinn í Reykjavík bjó, að sögn Halldóru, við einangrun á þessum
tíma og var í litlum samskiptum við heyrandi fólk nema í gegnum Halldóru
sem túlk. Samkvæmt Halldóru var litið niður á döff fólk á þeim tíma sem
hún var að alast upp. Börnin í hverfinu eltu hana og kölluðu á eftir henni að
mamma hennar og pabbi væru vitlaus og ættu að vera á vitleysingaspítala.
Viðhorf heyrandi fólks höfðu áhrif á sjálfsmynd hópsins. Að sögn Halldóru
talaði heyrnarlausa fólkið ekki saman í veislum þar sem voru heyrnarlausir
og heyrandi fyrr en búið var að loka á milli herbergja og heyrandi fólk sá ekki
hvernig það talaði. Sumir vildu ekki tala fingramál úti á götu fyrir framan
fólk en innan litla samfélagsins þróaðist fingramálið og menningin.
87 guðmundur Egilsson, „ólafur guðmundsson sjómaður – Minning“, Morgun-
blaðið 70: 216/1983, bls. 32–33, sótt 20. apríl 2022 af Morgunblaðið - 216. tölublað
(22.09.1983) - Tímarit.is (timarit.is).