Ritið : tímarit Hugvísindastofnunar - 01.10.2022, Síða 39

tafróf væri bannað í skólanum. Katla sagði að þau hefðu orðið að sætta sig
við það og hefðu hætt að nota fingrastafrófið.
Brandur skólastjóri reyndi einnig að stöðva táknmálslekann frá heimilum
heyrnarlausu hjónanna og dóttur þeirra. Hann hringdi í Halldóru og sagði
henni að dóttir hennar kæmi að heiman með táknmál og kenndi börnunum
í skólanum. Hann vildi að þær hættu að tala táknmál svo talkennslan gengi
betur. Halldóra sagði að þær hefðu ekki hætt því.
Breytingar á ÍTM vegna sambýlis við önnur mál
Daníel Jensen fæddist í Færeyjum en gekk í skóla á Kastellsvej í Kaupmanna-
höfn. Mikið atvinnuleysi var í Danmörku eftir stríðið og var Daníel einn
þeirra sem var atvinnulaus. Hann ákvað að sigla til Íslands árið 1956 í þeim
tilgangi að leita sér að vinnu. Hans fyrsta verk þegar hingað var komið var að
leita að heyrnarlausu fólki og hitti hann fyrst guðmund Björnsson (Dedda)
sem seinna varð fyrsti formaður Félags heyrnarlausra. Deddi fór með Daníel
til óla sjó, sem nú var kallaður óli ríki, og kynnti hann fyrir döff fólki.
Daníel lýsti Íslandi sem einangraðri eyju úti í hafi. Hópur heyrnarlausra í
Reykjavík hefði verið um 35 manns og mikil kyrrstaða hefði ríkt. Heyrnar-
lausa fólkið var einangrað frá öðrum í samfélaginu. það vann sína vinnu af
samviskusemi, var vel klætt og átti falleg heimili en vissi ekki mikið og átti
ekki í miklum samskiptum. Í hópnum var orðið til mál, fingramálið, sem
átti við um fábreytt lífið, notkunarsvið þess var þröngt og það þróaðist lítið.
Að mati Daníels voru fá tákn í málinu og voru ólík þeim dönsku. Mest voru
notuð fingrastöfuð íslensk orð. þótt fingrastafrófið, sem hér var notað, hefði
verið það sama og í Danmörku átti Daníel erfitt með að skilja fingramálið.
Hervör guðmundsdóttir og Halldóra Jónsdóttir, voru ekki sammála
þessu áliti Daníels um að í málinu hefðu verið fá tákn og sögðu að mun fleiri
tákn hefðu verið í máli fólksins en hann hefði talið. Að þeirra mati hefði
hann bara ekki skilið þau. Hvort sem hann hafði rétt fyrir sér eða þær er ljóst
að „gamla fólkið“ á Íslandi talaði ekki afbrigði af dönsku táknmáli.
Daníel sagðist á hinn bóginn hafa átt mun auðveldara með að skilja mál
krakkanna í skólanum en málið þeirra byggði enn þá mikið á látbragði og
aðstæðubundnum bendingum. Sirrý sagði að Daníel hefði oft komið að
heimsækja krakkana í skólann og kennt þeim mörg ný tákn úr danska tákn-
málinu. Hann opnaði fyrir þeim út í heim með því að ræða um önnur lönd
og kenna þeim táknin sem notuð voru í Danmörku. Börnin höfðu, að sögn
Sirrýar, táknað ameríka með því að snúa vísifingri við gagnaugað en Daníel