Ritið : tímarit Hugvísindastofnunar - 01.10.2022, Page 99

RAnnVEIG SVERRISDóTTIR OG KRISTÍn LEnA ÞORVALDSDóTTIR
98
hald efnisins utan þess sem áður var nefnt. Segja má að þær aðgerðir
sem settar hafa verið á herðar RÚV á næstu þremur árum auki sýnileika
málsins verulega. Hins vegar er ljóst að engar aðgerðir snúa að menn-
ingarefni sem á sér uppruna í táknmálssamfélaginu og er forgangsröðun
aðgerða ekki í takt við málstefnufræði táknmála. Aðgerðirnar miða að því
að endurspegla menningararf íslenskunnar í gegnum þýðingar en ekki
menningararf ÍTM með frumsömdu efni úr menningarsamfélaginu.
Margar aðgerðir í aðgerðaáætluninni varða þó menningu ÍTM, birtingu
og varðveislu hennar. Í umsögn sem barst í samráðsgátt stjórnvalda er
bent á það hvernig heyrandi menning umlykur táknmálsbörn í samfélag-
inu og eykur hættu á því að viðhorf þeirra til ÍTM verði neikvæð.113 Mál
og menning eru samofin fyrirbæri. Menning er forsenda þess að málið lifi
og málið er forsenda þess að miðla menningu málsamfélagsins sem henni
tilheyrir. Með lagasetningunni árið 2011 gerði táknmálsfólk sér vænting-
ar um það að ÍTM yrði hluti af menningararfi Íslands og hlyti virðingu
íslensks samfélags.114 Í MÍTM segir að menningarleg verðmæti þjóða
felist í tungumálum þeirra og að menningarverðmæti ÍTM fyrir íslenskt
samfélag séu ótvíræð. Þá er einnig fjallað um mikilvægi miðlunar og að-
gengi samfélagsins að þeim menningarverðmætum sem felast í ÍTM.115
Hins vegar er sjónum aðallega beint að þeim menningarverðmætum sem
felast í málinu sjálfu og málsögu þess og ekki fjallað sérstaklega um þau
menningarverðmæti sem felast í innihaldi þess sem efnis sem varðveitt er
eða mikilvægi þess að safna sérstaklega menningartengdu efni.
Allar þær aðgerðir sem teflt er fram í aðgerðaáætlun fyrir viðhorf eru til-
raun til að stýra viðhorfum í jákvæðari átt, með fræðslu um ÍTM og auknum
sýnileika málsins. Allar miða þær að því að skapa grundvöll jafnra tækifæra,
ekki síst fyrir börn, og auka lífvænleika ÍTM.
Máltaka
Önnur meginstoðin í MÍTM er sú viðamesta af meginstoðunum fimm og
er það í samræmi við það sem fram kemur hjá Quadros að málstefnur tákn-
mála þurfi að fela í sér sérstaka kafla um máltöku vegna þess hve sérstök
113 Sjá umsögn Valgerðar Stefánsdóttur, sótt 11. júlí 2022 á https://samradsgatt.island.
is/oll-mal/$Cases/Details/?id=3203.
114 Valgerður Stefánsdóttir, Ari Páll Kristinsson og Júlía G. Hreinsdóttir, „The Legal
Recognition of Icelandic Sign Language. Meeting Deaf People’s Expectations?“,
bls. 250.
115 Bls. 5–6.