Ritið : tímarit Hugvísindastofnunar - 01.10.2022, Qupperneq 100

UM MÁLSTEFnU ÍSLEnSKS TÁKnMÁLS
99
málfélagsleg staða þeirra er.116 Fjallað er um máltöku og málumhverfi tákn-
málsbarna og fullyrt að ÍTM sé lykill að framtíð barnanna.117
Í MÍTM segir að brýnast fyrir máltöku táknmálsbarna sé að tryggja
aðgengi að táknmálsnámi fjölskyldna þeirra strax við upphaf máltöku svo
aðstandendur geti átt í áreynslulausum samskiptum við barnið sitt og stutt
við máltöku þess á hverju aldursskeiði. Ekki er þó nóg að aðstandendur
geti átt í samskiptum við börnin á ÍTM heldur skipti máli fyrir máltöku
táknmálsbarna að í mál- og menntunarumhverfi þeirra sé fleira fólk sem
getur átt í samskiptum við barnið á ÍTM.118 Þar sem ílag á máltökualdri er
mjög mikilvægt, bæði hvað varðar magn og gæði,119 þá þarf táknmálsfólk
að hafa tækifæri til menntunar á sviði ÍTM og gera á kröfu um afburða-
færni í ÍTM hjá fagfólki í máltöku og námsumhverfi barnanna.120
MÍTM gerir þannig ráð fyrir því að börnunum sé tryggt ríkt málum-
hverfi, eðlilegt á þann hátt að samskipti séu beint við málhafa en ekki í
gegnum túlka.121 Aðgerðir MÍTM miða að því að börnin komist sem fyrst
í táknmálsumhverfi, það er gert með miðlun upplýsinga strax og heyrnar-
skerðing greinist122 og með því að tryggja foreldrum fræðslu og ráðgjöf
byggða á sjónarmiðum menningar- og tungumálasamfélags táknmáls-
fólks.123 Auk þess er gert ráð fyrir því að bæta tekjumissi sem getur orðið
meðan á máltökuráðgjöf og táknmálsnámi stendur.124 Fæstir forráðamenn
táknmálsbarna hafa kunnáttu í ÍTM þegar barnið fæðist eða greinist með
heyrnarskerðingu og þurfa því að læra nýtt mál með barninu sem krefst
mikils tíma. Máltaka barna fer fram að mestu án beinnar kennslu eða til-
sagnar en samskipti við annað fólk á máltökuskeiði barnanna er forsenda
þess að þau nái valdi á máli.125 Þess vegna þarf að tryggja málumhverfi á
heimilum barna sem fyrst svo börn fari ekki á mis við málörvun á næm-
116 Ronice Müller de Quadros, „Language Policies and Sign Languages“.
117 Bls. 1.
118 Bls. 5.
119 Erika Hoff og Cynthia Core, „Input and Language Development in Bilingually
Developing Children“, Seminars in Speech and Language 34/2013, bls. 215–226.
120 Bls. 5.
121 Bls. 4. Sbr. Maartje De Meulder, „Promotion in Times of Endangerment. The Sign
Language Act in Finland“, Language Policy, 2/2016, bls. 189–208.
122 B1.
123 B6.
124 B7.
125 Sigríður Sigurjónsdóttir, „Máltaka og setningafræði“, Setningar. Handbók um setn-
ingafræði, Íslensk tunga III, ritstjóri og aðalhöfundur Höskuldur Þráinsson, Reykja-
vík: Almenna bókafélagið, 2005, bls. 636–655, hér bls. 636.