Ritið : tímarit Hugvísindastofnunar - 01.10.2022, Síða 139

ALDA BJöRK VALDImARSDóTTIR
138
erni dýra, áréttar af þessum sökum í bók sinni Mama‘s Last Hug að það skipti
máli að muna að ekki sé hægt að slíta samlíðan í sundur frá grimmd. Þetta
megi glögglega sjá hjá manninum sem tegund sem sé bæði góðgjarnasta
og illgjarnasta dýrið á jörðinni. Í þessu felist engin mótsögn vegna þess að
„væntumþykja og grimmd eru tvær hliðar á sama peningi“.29
Stjórnmálastíll Trumps hefur leitt til þess að sumir segja hann vera sam-
líðunarmeistara sem er áhugavert ef höfð er í huga umfjöllunin hér að ofan,
þar sem vandamálið við fyrrverandi forsetann er talið vera samlíðunarskort-
ur. The Guardian birti grein um þetta sem heitir: „What if Trump is actually
a master of emphathy?“ eftir prófessor í sálfræði, Richard A. Friedman.30
Freidman spyr hvort að það geti verið að Trump skorti samúð en mjög
margir rugli saman samúð og samlíðan.31 Trump hafi mikla samlíðunargetu
en hann finni ekki til meðaumkunar með fólki sem líði illa. Friedman segir
að þeim stjórnmálamönnum farnist gjarnan betur sem sýni mjög mikla sam-
líðan. Aðeins þannig finni stuðningsmenn þeirra að á þá sé hlustað. Þetta sé
ein af skýringunum fyrir hollustu stuðningsmanna Trumps sem séu margir
hverjir „atvinnulausir, reiðir og stressaðir“. Hann leggi áherslu á hræðslu og
ógn sem sé miklu öflugri stýringarleið heldur en að setja fram staðreyndir.
Hann missi aldrei af tækifæri til þess að minna fylgismenn sína á svokallaða
óvini, hvort sem það séu múslimar, eða frjálslyndir fjölmiðlar og dregur fram
ógn þeirra. Um leið og hann eykur á hræðslu flokksmanna sinna verði holl-
usta þeirra við hann að sama skapi meiri.32
Í þessu samhengi má minna á að Trump virðist vera sér fyllilega meðvit-
aður um nauðsyn þess að beita samlíðan í samskiptum við fólk. Á fundi með
kennurum og foreldrum sem misstu ástvini eða lifðu af skotárásir í banda-
rískum skólum tók hann með sér minnispunkta á blaði sem áttu að minna
hann á mikilvægi þess að tengjast viðmælendum sínum tilfinningalega. Fyrsti
punkturinn hljóðaði svo: „Hvað viltu helst að ég viti um reynslu þína?“ Á
þeim næsta stóð: „Hvað getum við gert til þess að auka á öryggistilfinningu
þína?“ Og á þeim fimmta stóð einfaldlega: „Ég heyri það sem þú segir“.33
29 Frans De Waal, Mama’s Last Hug. Animal Emotions and What They Tell Us about Our-
selves, New York/London: W.W. Norton&Company, 2019, bls. 109.
30 Sjá Richard A. Friedman, „What if Trump is Actually a master of emphathy?“, The
Guardian, 28. nóvember, 2018, sótt 23. júlí 2022 af https://www.theguardian.com/
commentisfree/2017/sep/30/what-if-trump-is-actually-a-master-of-empathy/.
31 Um muninn á samúð og samlíðan sjá grein Bergljótar Kristjánsdóttur og Guðrúnar
Steinþórsdóttur, „„Samkennd er … stundum kölluð samlíðun.“ Um þýðingar á
ýmsum erlendum fræðiorðum“, sjá sérstaklega bls. 92–98.
32 Richard A. Friedman, „What if Trump is Actually a master of emphathy?“
33 Sjá til dæmis martin Belan, „„I hear you“ – Trump uses cue cards to remind him