Úrval - 01.06.1952, Blaðsíða 14

12
ÚRVAL
maganum er fituríkt og benz-
pyren leysist upp í fitu. Þannig
safnast benzpyren fyrir í yzta
lagi slímhúðarinnar og þaðan
gætir áhrifa þess stöðugt á
frumumar sem undir eru. I
kirtlamaganum er aftur á móti
ekkert fitulag þar sem benzpyr-
en gæti safnast fyrir. Ef benz-
pyrenið kemst niður í kirtlamag-
ann þá hefur það aðeins skamma
viðdvöl þar og áhrif þess á frum-
ur magans geta því ekki orðið
eins langvarandi og í formag-
anum.
Vandinn er því að finna að-
ferð til að láta krabbameins-
vekjandi efni safnast fyrir í
kirtlamaga tilraunadýranna
nógu lengi og nógu mikið. Þetta
hefur aðeins tekizt með „ónátt-
úrlegri" aðferð, þ. e. með því
að dæla efninu beint inn í maga-
vegginn. Þá skapast þar forði
af efninu sem hefur stöðug á-
hrif á umhverfi sitt, og á þenn-
an hátt hefur amerískum vís-
indamönnum tekizt að fram-
kalla krabbamein í kirtlamagan-
um. Af þessu er ljóst, að maga-
slímhúðin í dýrum er í sjálfu
sér ekki ónæm fyrir áhrifum
þeirra efna sem venjulega eru
notuð til að framkalla krabba-
mein og að breytingar á henni
verða ekki seinna en í öðrum
líffærum og vefjum.
En hugsanlegt er að manns-
maginn sé viðkvæmari en dýra-
maginn og að þessi viðkvæmni
sé arfbundin. Ameríski vísinda-
maðurinn Strong hefur sem sé
sýnt með tilraunum, að erfðir
geta ráðið nokkru um tilkomu
magakrabba í dýrum. Með því
að víxlfrjóvga dýr af innæxluð-
um músastofnum, sem að erfða-
eiginleikum voru mjög ólíkir
hvor öðrum, fékk Strong kyn-
blendinga með nýjum erfðaeig-
inleikum. Þessir kynblendingar
og afkvæmi þeirra í nokkrar
kynslóðir voru notuð til tilrauna.
Dælt var undir húð þeirra efni
sem veldur krabbameini og til
áframhaldandi tímgunar valdi
Strong mýs sem ekki fengu
krabbamein þar sem efninu var
dælt inn. Þannig fékk hann
smámsaman undirstofna sem í
staðinn fengu í innri líffæri æxli
af því tagi sem annars finnast
ekki að jafnaði í músum, og af
þessum stofnum var einn sem
skar sig úr af því leyti að flestar
mýsnar fengu magakrabba, sem
leit alveg eins út og krabbamein í
mannsmaga. Strong skýrir nið-
urstöðurnar af tilraunum sín-
um þannig að efnagjöfin hafi á
nokkrum kynslóðum valdið
breytingu á erfðastofninum,
stökkbreytingu sem birtist í til-
hneigingu til að fá magakrabba.
Um manninn er það að segja,
að ekkert bendir til að maga-
krabbi í honum sé bundinn við
erfðir. Að vísu er vitað um
stöku fjölskyldur, sem maga-
krabbi er sérstaklega algengur
í. —- Bonaparte-fjölskyldan er
oft nefnd sem dæmi — en slíkt
er aðeins tilviljun. Sjálfsagt er
þó að taka ekki aðeins tillit til