Úrval - 01.06.1952, Blaðsíða 9

„ÓÁRAN I MENNINGUNNI"
7
jafnvel þótt okkur takist að
leyna gjörðum okkar, þá kom-
umst við ekki hjá óþægindum,
sem kölluð eru samvizkubit, en
það er ekki annað en regiur
samfélagsins, sem setzt hafa að
í okkur og orðið hluti af per-
sónuleika okkar. Á tímum þeg-
ar hugsunarháttur og mat á
kynferðismálum er í deiglunni,
er ekki undarlegt þó að hin svo-
kallaða samvizka láti venju
fremur til sín heyra. Það er
sem sé allajafna seinlegt og
sársaukafullt að breyta siðvenj-
um og skoðunum, án tillits til
þess hvort hið nýja sem í staðinn
kemur er verra eða betra. Hjá
ókkur er það enn svo að kyn-
ferðismök eru aðeins leyfileg
innan hjónabands. Nú virðist
svo sem hjónabandið sé að verða
kynlífinu of þröngur stakkur, þó
að í hlut eigi þroskaðir einstak-
lingar með ábyrgðartilfinningu,
um það vitnar svo margt sem öll-
um er kunnugt, að óþarft er að
telja það upp hér. Menn geta
harmað þetta, ef þeim finnst á-
stæða til, en það er ekki hægt að
loka augunum fyrir staðreynd-
unum. Ekkert er heldur áunnið
við það að segja að þetta sé ein-
bert merki um siðleysi og aga-
leysi og láta þar við sitja. Við
verðum að ^era okkur Ijóst, að
ástandið, hver sem afleiðing þess
verður, er sprottið upp úr þeim
samlífsháttum, sem menning
okkar hefur að meira eða minna
leyti knúið okkur til að taka upp.
Það færir okkur líka sjaldan
fullnægingu og gleði, heldur
miklu oftar þjáningu og kvöl.
Þær aðstæður og þarfir, sem eru
rótin að því sem kalla mætti
neyðarástand í kynlífi samtíðar-
innar, eiga fullan rétt á að þeim
sé gaumur gefinn og þær rann-
sakaðar hleypidómalaust í stað
þess að fordæma þær. Þær eru
án efa meginorsök þeirrar óár-
anar sem er í menningunni.
En það er ekki aðeins kyn-
lífið, sem menningarleg nauðsyn
er að settar séu um nokkrar
reglur. Löngunin til árásar og
eyðileggingar, ofbeldishneigðin,
er önnur og kannski eins djúp-
rætt mannleg hvöt, sem verður
að setja æ þrengri skorður í
háþróuðu samfélagi. Sennilegt
er að hin harða barátta við
náttúruna fyrir daglegum nauð-
þurftum hafi á sínum tíma veitt
þeirri hvöt betur útrás en borg-
arlíf nútímans. Allir vita að
reiði getur fengið útrás í áköf-
um líkamshreyfingum, en líkam-
leg áreynsla er að mestu orðin
óþörf í daglegu lífi borgarbú-
ans. Sennilega er það eitthvert
þýðingarmesta hlutverk íþrótt-
anna að veita ofbeldishneigð
mannsins heppilega útrás. En
bað er aðeins lítill hluti þjóðar-
innar sem iðkar íþróttir, þó að
almenn líkamsrækt aukist að
vísu stöðugt. Hinir verða að
leita ofbeldishneigð sinni út-
rásar í öðru, en jafnframt verð-
ur það stöðugt hættulegra og
mikilvægara að hafa stjórn á
henni.