Úrval - 01.12.1956, Side 47

DAUÐINN OG LlFSVILJINN
45
lenzkum ættjarðarvinum — og
svo slær út í fyrir honum, því
að í sömu andrá og hann lof-
syngur náð drottins, fer hann
að tala um hverjum hann hafi
gefið trefilinn sinn til minning-
ar.
Aðrir hafa betur vald á til-
finningum sínum.
„Ég er ekki gamall, ég ætti
ekki að deyja strax, og þó virð-
ist mér það svo náttúrlegt, svo
einfalt . . . ég er alveg rólegur.
Ég hefði gjarnan viljað vera
Sókrates, en mig skortir áheyr-
endur,“ skrifar tvítugur Dani.
,,Ég sé sjálfan mig eins og lauf-
blað, sem fellur af trénu til
þess að verða að dufti.“ Þann-
ig lýsir franskur kennari og rit-
höfundur tilfinningum sínum.
Margir aðrir fríhyggjurnenn
neita eins og hann að flýja á
náðir trúarinnar á lokastund-
inni. ,,Ég hef verið trúr sann-
færingu minni, og einnig köllun
minni og þeim vegi sem ég hef
valið mér, og prestinum, sem
kom til mín, tókst ekki að leiða
mig inn á þann veg, sem ég á-
lít ekki þann rétta,“ skrifaði
fimmtíu og átta ára gamall hol-
lenzkur sósíalisti.
Það eru engir miðlungsmenn,
þetta fólk úr andspyrnuhreyf-
ingu stríðsáranna, heldur blómi
þjóðanna; karlar og konur,
gædd óvenjulegu viljaþreki,
með næma kennd og í næmum
tengslum við eitthvað algert —
réttlæti, frelsi, ættjarást, guð
eða allt mannkynið. En í hetju-
skap sínum er þetta fólk jafn-
framt makar, feður, mæður,
synir eða dætur, og næstum
alltaf brýzt vitundin um þetta
í gegn á átakanlega mannlegan
hátt.
„Það er erfitt að skiljast,
elsku mamma . . . Trúðu mér,
ég hef elskað þig mikið, mikið,“
skrirar hinn heittrúaði komm-
únisti strax eftir prédikun sína
um framtíðarríkið. „Litli sonur
minn, litli drengurinn minn, fyr-
irgefðu mér, að ég skil þig eftir
föðurlausan. Lifðu vel, lifðu vel.
Ég kyssi þig blítt,“ segir í nið-
urlagi bréfs frá grískri frelsis-
hetju, sem er stoltur af því, að
hafa þrívegis verið dæmdur til
dauða.
„Kauptu reikningstöflu og
myndabók handa henni — hún
er farin að lesa svolítið og er
hreykin af því. Kyssið hana
marga kossa frá mér og segið
henni að mamma sendi henni
kveðju.“ Með þessum orðum
felur júgóslavnesk móðir, sem
á að hengjast í dögun næsta
dag, litlu dóttur sína forsjá
foreldra sinna.
„Hedvika, svart ský hefur
lagzt yfir silfurbrúðkaupsdag
okkar. En ég þakka forsjón-
inni fyrir þau tuttugu og fimm
ár, sem ég lief fengið að lifa við
hlið þér. Þau voru fegursti
draumur minn, saga lífs míns.
Nú er sögunni lokið . . .“ Ef
vér bætum við þessi angurværu
orð tékknesks námumanns fleiri
tilvitnunum úr kveðjubréfum