Úrval - 01.12.1956, Page 92

Kínverskar smásögur.
Sá, sem mest og bezt hefur unnið að því að kynna veslrcenwm
þjóðum kínverskar listir og bókmenntir, er kínversk„ .. höfundur-
inn Lin Yutang. Hann hefur gefið út á ensku „Frcegar kínverskar
smásögur“ og er sagan, sem hér fer á eftir, tekin úr þeirri bók.
I formála að bókinni segir Lin Yutang m. a.: „Tilgangurinn með
sniásögu er að mínu.áliti sá, að lesandinn leggi hana frá sér með
þeirri nœgjutilfinningu, aö hann hafi öðlast sérstaka innsýn í mann-
legt eðli, eða að þekking hans á lífinu hafi dýpkað, eða að með-
aumkun, ást eða samúð hans til einhverrar mannveru hafi vaknað.
Löngunin til að hlusta á sögu cr jafngömul mannkyninu. Sögur
hafa verið sagðar í Kína svo lengi sem vitað er. I Tsochuan (senni-
lega frá 3. öld f. Kr.) og í sumum köflum Shiki (frá 2. öld f. Kr.) er
urmull af lifandi lýsingum á mannlegri skapgerð og atburðum.
Einnig eru til fjölmörg söfn af lauslegum frásögnum af yfirnáttúr-
legum atburðum frá fyrstu öldum hins kristna timatals. En list-
rœnar smásögur eru fyrst skrifaðar á ttmum Tang keisaradcemis-
ins (einkum á 8. og 9. öld). Þessar sögur eru jafnan stuttar, þúsund
orð eða svo, skrifaðar t knöppu, klassísku formi, en búa yfir
undarlegu seiðmagni og mœtti tíl að örva ímyndunarafl lesandans.
Þær eru hátindurinn í kínverskri smásagnagerð. Síðari tilraunir
til að endursegja þessar sögur hafa ekki orðið til bóta. Tang tíma-
bilið var ekki aðeins gullöld kínverskrar Ijóðagerðar, heldur
einnig hið klassíska tímabil mnverskrar sagnagerðar. Imyndun-
arafl manna var djarft, eins og á dögum Shakespeares í Eng-
landi, hugmyndaauðgin meiri og lundin léttari en síðar varð . . .
Ástir og yfirnáttúrlegir atburðir eru uppistaðau i nœstum öll-
um sögunum. Þótt meginefni sumra sé glœpir, œvintýri eða yfir-
náttúrlegir atburðir, er undantekning ef ástin fléttist ekki inn í,
sem aðeins sýnir, að öruggasta leiðin, i Austurlöndum jafnt og á
Vesturlöndum, til þess að vekja áhuga lesandans, er að örva svolítið
hjartslátt hans með þiú að segja frá ástwn milli karls og konu . . .“
XJm sögu þá, sem hér birtist, skrifar Lin Yutang: „Af því að
þessi saga er skrifuð af frábceru skáldi, og af því að leikritið
VESTURHERBERGIÐ, sem upp úr henni var samið, var skrifað
á liinu fegursta og skáldlegasta máli, sem kínversk tunga var fær
um að skapa, hefur hún orðið sígild ástarsaga . . . og kunnust allra
ástarsagna í kínverskum bókmenntum. Höfundurinn, Yuan Chen,.
var frœgt skáld. Sagan er greinilega sjálfsævisaga, þótt hann hafi
skrifað hana eins og hún vœri saga annars manns. Tímasetning,
atburðir og sögupersónur voru of raunveruleg og komu of vel
heim við líf hans sjálfs, og persónulegar tilfinningar höfundarins
voru of sterkar til þess að hér gœti verið um að ræða annað en
frásögn af fyrstu ást lians sjálfs.“