Læknaneminn - 01.03.1972, Page 46

J,2
LÆKNANEMINN
þéttbýli, getur svo farið, að þrír
eða fjórir vaktlæknar sjái sama
barn í sömu veikindum. Gefur það
auga leið, að slíkt er ekki gott,
hvorki fyrir sjúklinginn né lækn-
ana. Nokkuð ber á því að vakt-
læknar setji sig í samband við
heimilislækni viðkomandi sjúkl-
ings og skýri frá niðurstöðum sín-
um og ber að lofa slíkt. Má vænta
þess að með því móti fái sjúkling-
urinn samfelldri þjónustu og
vinnubrögð lækna verði hagkvæm-
ari.
2. Stafar sjúkdómurinn af sýld-
um?
I byrjun veikinda er oft erfitt
að átta sig á, hvort um er að ræða
sýkla- eða veirusjúkdóma. Oft er
þó unnt að geta sér til um sjúk-
dómsvaldinn með hliðsjón af aldri
barnsins, kliniskri mynd og vit-
neskju um faraldsástand í um-
hverfinu.
3. Er nauðsynlegt að gefa barn-
inu sýTdalyf?
Er sennilegt, að sjúkdómurinn
verði hættulegur, langvinnur, hafi
í för með sér fylgikvilla, eða verði
öðrum alvarleg smithætta, fái
sjúklingurinn ekki sýklalyf? Ef
svo er ekki, má láta vera að gefa
sýklalyf. Ekki verður hjá því kom-
izt í landi eins og okkar að taka
tillit til staðhátta. Þar, sem strjál-
býli er og samgöngur slæmar, og
ekki er unnt að fylgjast sem
skyldi með sjúklingnum, verða
ástæður til sýklalyfjagjafar að
sjálfsögðu rýmri en í þéttbýlinu,
þar sem greiðfært er milli læknis
og sjúklings.
Til varnaðar við sýklalyfja-
notkun hjá börnum
Ef ástæða þykir til að gefa
barninu sýklalyf, þarf að taka til-
lit til margvíslegra atriða, þegar
velja skal lyfið. Eitt mikilvægt
atriði er aldur barnsins. Nýfædd
börn hafa mikla sérstöðu í þessu
sambandi, og því er nauðsynlegt
að fara nokkrum orðum um þau
sérstaklega.
Svo sem kunnugt er, eru nýfædd
börn mjög næm fyrir sýkingum,
og því er oft ástæða til að gefa
þeim sýklalyf. Vegna þess, hve
líffærastarfsemi þeirra er ófull-
komin, verður að gæta sérstakrar
varúðar við lyfjaval og skammta-
stærð.
Vanþroski nýrna veldur því, að
lyf, sem skiljast út um nýru, geta
safnazt fyrir í líkamanum og
valdið skaða. Penicillin er eitt
slíkra lyfja. Með því að minnka
lyfjaskammtana og lengja tíma-
bil milli lyfjagjafa má komast hjá
skaðlegum áhrifum og jafnframt
ná áhrifaríkum styrkleika lyfsins
í líkamanum.
Lifrarstarfsemi nýfæddra barna
er ófullkomin vegna vanþroska
hvatakerfa, sem vinna að útskiln-
aði ýmissa lyfja. Klóramfenikol
skilst út fyrir áhrif lifrarinnar. Sé
það gefið nýfæddum börnum, get-
ur það safnazt fyrir í líkamanum
og valdið svokölluðu Grey syn-
dromi, sem er mjög alvarlegt
ástand, sem leitt getur barnið til
dauða í blóðrásarbilun.
Heili nýfæddra barna getur sem
kunnugt er orðið fyrir skaða af
völdum ókonjugeraðs bilirubins.
Súlfalyf keppa við bilirubin um
tengsl við eggjahvítuefni. Séu slík
lyf gefin nýfæddum börnum, get-
ur það haft í för með sér hækkun
á ókonjugerðu bilirubini og
heilaskemmdir (kernicterus).
Tetracyclin eru lyf, sem var-
hugavert er að gefa börnum. Þessi
lyf setjast að í beinvef, sem er í
vexti, t. d. glerjung tanna, og
valda skaða. Séu þessi lyf gefin
þunguðum konum á seinni hluta