Læknaneminn - 01.03.1972, Blaðsíða 49

LÆKNANEMINN
43
meðgöngutíma eða börnum yngri
en 8 ára, geta þau valdið brúnni
litun á tönnum barnanna, hypo-
plasiu á glerjungi og aukið mjög
líkur á tannskemmdum. Það er
yfirleitt alveg ástæðulaust að
gefa börnum tetracyclin lyf, sér-
staklega þar sem á boðstólum eru
lyf, sem eru jafnáhrifarík og hafa
minni aukaverkanir í för með sér.
Það sama gildir raunar um klóram-
fenikól, sem valdið getur alvarleg-
um skaða á blóðmyndandi líffær-
um. Fullyrða má, að þá aðeins sé
ástæða til að nota klóramfenikól
við öndunarfærasýkingu barna, að
sýnt hafi verið fram á með rækt-
un og næmisprófi, að viðkomandi
sýkill sé ekki næmur fyrir öðrum
saklausari lyfjum.
Ástæða er til að vara við notkun
langverkandi súlfalyfja við sýk-
ingar hjá börnum. Eftir notkun
þessara lyfja hafa sézt alvarleg
tilfelli af Stevens-Johnson synd-
romi. Það hefur verið talið þessum
lyfjum til ágætis, að nægilegt er
að gefa þau á 24 klst. fresti, en
hætta á alvarlegum fylgikvillum
vegur fyllilega upp á móti þessum
kosti.
Aukaverkanir frá meltingarfær-
um eru all algengar við notkun
sýklalyfja. Breiðspectrum sýkla-
lyf geta útrýmt eðlilegri sýkla-
flóru úr þörmum og rutt
þannig braut ónæmum eða
lítið næmum klasasýklum, sem
valdið geta alvarlegri þarmabólgu.
Algengara er þó, að sýklalyf valdi
vægari meltingartruflunum og nið-
urgangi. Þetta sést einkum, þegar
gefin eru breiðspetrum lyf. Lyf
eins og ampicillin, erythromycin
og penicillin geta einnig valdið
sömu einkennum, einkum þegar
fljótandi form þessara lyfja eru
notuð. Talið er, að bæði stafi
þetta af breyttri þarmaflóru og
áhrifum sykur- og bragðefna, sem
í mixturunum eru. Oft er hægt að
halda þessum einkennum niðri með
því að gefa barninu súrmjólk
meðan á lyfjameðferð stendur.
VAL ÁSÝKLALYFI
Sýlángar í efri loftvegum
Þetta eru algengustu kvillar
barna. Einkenni eru þroti í nef-
slímhúð og nefrennsli, conjunc-
tivtis, roði og særindi í hálsi,
ertandi hósti og hitahækkun.
Þessar sýkingar eru algengastar
meðal barna undir skólaaldri.
Börn, sem dveljast á dagheimilum
og leikskólum, veikjast oftar en
þau, sem heima eru. I langflestum
tilfellum er um veirusýkingu að
ræða, og er þá að sjálfsögðu gagn-
laust og rangt að beita sýklalyfj-
um. Hjá börnum, yngri en 6 mán-
aða, geta þó ofangreind einkenni
stafað af sýkingu með beta-hemo-
lytiskum streptococcum. Ræktun
frá hálsstroki slíkra sjúklinga
myndi leiða hið sanna í ljós innan
24—48 klst., og væri þá unnt að
haga meðferð samkvæmt því.
Ungbörn með purulent nefrennsli
ætti að meðhöndla eins og strepto-
coccasýkingu (með penicillini).
Sum börn eru næmari fyrir sýk-
ingum í efri loftvegum en önnur.
Þau hafa nær stöðugt nefrennsli
og fá sífellt endurteknar kvef-
pestir. Þessi hópur er sérlega erf-
iður í meðferð. Oft hafa þau
stækkaða nefkokseitla og/eða of-
næmiseinkenni ýmiss konar, sem
nauðsynlegt er að rannsaka og
sinna sérstaklega. Mótefnamyndun
þessara barna er undantekingar-
lítið eðlileg. Erfitt er að leggja
fram skýrar línur varðandi með-
ferð með sýklalyfjum hjá þessum