Úrval - 01.12.1961, Page 21

ÞÚ OG BLÓÐÞRÝSTINGURINN
29
þessi á upptök sín í dælustarf-
semi hjartans, nær hann há-
marki sínu, — systolic, — i
hvert skipti, sem hjartað dregst
saman — eða slær, en lágmarki,
— diastolic, — þegar hjartað
slakar á milli slaganna. Mæling
blóðþrýstingsins miSast venju-
lega við þetta hvort tveggja, —
hæsta systolic og lægsta diasto-
lic, t. d. 120/80.
Eðlilegt er að blóðþrýsting-
urinn sé nokkru meiri, þegar
menn reyna á sig við starf eða
þeir verða fyrir geðshræringu,
en lækki, þegar menn njóta
svefns og hvíldar. Þá er það
einnig eðlilegt fyrirbæri, að
meðalþrýstingur blóðsins hækki
nokkuð með aldrinum. Meðal-
blóðþrýstingur drengja á aldr-
inum 15—19 ára er 117/71, en
hækkar smám saman, og meðal-
blóðþrýstingur karlmanna, þeg-
ar þeir hafa náð 60—64 ára
aldri, er 132/80. Meðalblóðþrýst-
ingur kvenna miðað við sama
aldursskeið eykst úr 114/70 í
134/81. Þó er sá munur á, að
blóðþrýstingur kvenna er lægri
en karla, unz þær hafa náð
fertugsaldri, en þegar konur eru
orðnar 55 ára, verður meðal-
blóðþrýstingur þeirra meiri en
karla á sama aldri.
Samband líftryggingafræðinga
hefur gengizt fyrir hagfræði-
legri skýrslugerð varðandi trygg-
ingaráhættu, sem nær til fjög-
urra milljóna manna. Niðurstöð-
urnar sýna, að hættan á aldurs-
styttingu eykst að sama skapi
sem blóðþrýstingur hækkar —
eða allt að því 200%, ef blóð-
þrýstingurinn kemst upp í
160/100. Jafnvel tiltölulega væg
blóðþrýstingshækkun eykur þá
hættu að mun; t. d. verður hún
1,5 sinnum meiri meðal karl-
manna í 35 ára aldursflokki,
sem hafa 142/85 blóðþrýsting,
en 2,25 sinnum meiri, ef blóð-
þrýstingurinn er 142/95. Konur
virðast hafa meiri viðnámsþrótt
á þessu sviði en karlar, en engu
að síður stafar þeim nokkur
hætta af hækkandi blóðþrýst-
ingi, ef þær gera ekki neinar
gagnráðstafanir.
Niðurstöðurnar sýndu og, að
hættan verður mun meiri þegar
saman fer offita og of hár blóð-
þrýstingur, en ef eingöngu er
um annaðhvort að ræða. Svo er
að sjá sem offitan geri of háan
blóðþrýsting stórum lifshættu-
legri.
Hvernig spillir of hár blóð-
þrýstingur heilbrigði manna?
Hann veldur skemmdum á æða-
kerfinu. Við of háan blóðþrýst-
ing eykst erfiði hjartans; fyrir
bragðið verður það oft óeðlilega