Úrval - 01.12.1961, Side 31

IIUGDJARFUR FORSETI
39
tilfinningu gagnvart foreldrum
sinum af löngun til að verða
þeim verðugur sonur.
John Quincy er kominn af
alvörugefinni púritanafjölskyldu,
og móðir hans kenndi honum á
unga aldri að taka sér til fyrir-
myndar hinn fræga föður sinn,
sem var siðasta forsetaefni sam-
bandssinna i Bandaríkjunum.
Og síðar, er hann var orðinn
öldungadeildarþingmaður og
samstarfsmenn hans og vinir
höfðu snúið við honum baki,
sneri hann sér til föður síns til
stuðnings skoðunum sínum. Aila
ævi hafði hann að leiðarstjörnu
hreintrúarsetningu, sem faðir
hans hafði fyrir einkunnarorð
í stjórnmálalifi sínu: Stjórnand-
inn er ekki þjónn sinna eigin
hvata, ekki einu sinni þjóðar
sinnar, heldur guðs.“
Það var þess vegna eðlilegt,
að John Quincy tæki virkan
þátt í málefnum flokks föður
síns, eftir að hann sneri heim
til Boston úr utanríkisþjónust-
unni, er faðir hans tapaði kosn-
ingu fyrir Thomas .Tefferson ár-
ið 1800. Hann dáði sambands-
sinna, sakir þess að þeir voru
upphafsmenn stjórnarskrárinn-
ar, réðu yfir miklum flota og
voru sem varnargarður gegn á-
hrifum franskra byltingar-
manna.
Þegar hann var kjörinn til
öldungadeildarinnar árið 1803,
kveikti hann óskaplegar deilur
með því að vera eini sambands-
sinninn, sem fylgdi tillögu Jeff-
ersons um kaup á Louisiana.
Af því að hann sá í huga sér,
hvernig Bandarikin mundu
teygja sig yfir allt meginland
Norður-Ameríku, taldi hann
stefnu Jeffersons mikilsverðari
en reiði blandna undrun félaga
sinna í Sambandsflokknum. Að-
aláhugamál þeirra var að tryggja
áframhaldandi forystu Nýja-
Englands, og þess vegna óttuð-
ust þeir, að frekari útþensla í
vesturátt mundi draga úr mikil-
vægi Norðausturríkjanna, þar
sem þeir áttu mikilla fjárhags-
legra hagsmuna að gæta, og
mundi veita fylgismönnum Jeff-
ersons stöðugan meirihluta á
þingi.
„Fjandinn hirði þennan strák,
sem apar allt eftir pabba sin-
um,“ skrifaði Theodore Lyman,
einn af forystumönnum sam-
bandssinna. En hinn ungi John
Quincy mat aðeins skoðun eins
sambandssinna meira en eigin
skoðun, — og það var skoðun
John Adams. Fullur kvíða
spurði hann um álit föður síns,
og svarið, sem hann fékk, bætti
að fullu upp þau ónot, sem hann
hafði fengið frá flokksbræðrum
sinum. „Ég fordæmi á engan
hátt breytni þína,“ skrifaði John