Úrval - 01.12.1961, Page 41

ÞÚSUND ÞJALA SMIÐUR
49
bréfi þessu átti landsstjórn ís-
lands ekkert svar.
Þá hugleiddi Stefán, „hvernig
takast mætti með orku Lagar-
fljótsfossins að flytja alls konar
vörur á skipi eftir Lagarfljóti
endilöngu. Um þetta skrifaði
ég hlaSi til SeySisfjarSar, en án
svars,“ segir hann.
ÁriS 1902 hóf Stefán aS gefa
út í Reykjavík timarit, er hann
nefndi Hlín. Því var ætlaS að
vera „til eflingar verkfræðilegs
og hagfræðilegs framkvæmda-
lífs á íslandi“. Segja má, að
undir þessu kjörorði hafi Stefán
unnið alla tíð. Skömmu eftir
heimkomuna gerði hann tilraun
til að koma upp mjólkurbúi í
Dölum og vildi stofna til félags-
skapar meðal bænda í því skyni.
Var máliS komið á nokkurn rek-
spöl, en fyrir innbyrðis ósam-
komulag fór þetta út uin þúfur.
Pór þannig um fyrstu tilraun
til stofnunar rjómabús hér á
landi.
En þar eð Stefán hafði fengið
i Ameríku umboð fyrir ýmis
fyrirtæki, er verzluðu með heim-
ilisvélar og landhúnaðarverk-
færi, tók hann sér nú far meS
strandferðaskipi umhverfis
landið til þess að kynna mönn-
nm vélar þessar og taka pant-
anir á þeim. Það var árið 1900.
en vélarnar, sem hann sýndi og
seldi, voru Alexandra, verð-
launaskilvindan fræga og senni-
lega fyrsta skilvinda hér á landi,
— hringprjónavélar, sem þóttu
góðar heimilisvélar og hétu
Dundas, -— og svo var það
„Patent“-strokkurinn, sem náði
um 10% meira smjöri úr rjóm-
anum en gamli bullustrokkurinn.
Svo mátti að orði kveða, að
eftir þessa för Stefáns breyttist
hljóðið i umhverfi fólksins,
einkum i sveitunum. Skilvindu-
dynurinn var hið nýja hljóð
tímans ásamt prjónavélakliðn-
um, sem að vísu var eins og
lágrödd í hinum sterka hvini
búvélanna nýju. En þessi lág-
rödd kom frá verkfæri, sem
boðaði algjör aldahvörf i heim-
ilisvinnu fólksins. Hún greip
sem sagt bandiS af snældunum
og skilaði prjónlesinu á hrað-
virkan og hagkvæman hátt. Og
jafnframt boðaði hún, að innan
tíðar væri liðin undir lok hin
almenna linnulausa seta kvenna
yfir prjónaskapnum, sem verið
hafði um aldir.
Fóllc var orðið vant því að
frá Amcríku kæmu því nær ein-
göngu agentar til að fræða fólk-
ið um framfarirnar i Nýja-heim-
inum og jafnframt til þess að
gylla fyrir því ævintýralega vel-
megun þar vestra.
En hér var öðru máli að
gegna. Þessi maður stakk í stúf
við alla prédikara. Hann kom og