Úrval - 01.12.1961, Qupperneq 122

130
ÚR VAL
síðan upp öfluga herör eftir
stórpólitískum leiðum.
Stjórnendum Ungverjalands
var tjáð, að þeir yrðu taldir
bera ábyrgð á lifi júðskra landa
sinna. Páfinn, Svíakonungur
yfirstjórn Alþjóða Rauða-kross-
ins, — allir sameinuðust í anda
mannúðarinnar.
Daginn, sem flytja átti Gyðinga
höfuðborgarinnar til Auschwitz,
kallaði von Wislicený barón
Kastner fyrir sig og mælti: „Þér
farið með sigur af hólmi.“ Eich-
mann og morðsveit hans hafði
verið skipað að hverfa úr borg-
ínni. En hann hét því að koma
aftur.
Það gerði hnan líka innan
fárra mánaða. En á meðan tókst
Kastner að tryggja „lausnariest-
inni“ frjálsa ferð úr landi. Ilún
hafði að vísu verið farin frá
Búdapest með 1.600 GyÖinga
innan borðs, en komst ckki til
Sviss, iieidur var hún stöðvuð
í hinum illræmdu fangabúðum
við Bergen-Beisen, meðan nazist-
ar biðu eftir „blóðpeningum“
s;num.
Þeir Kastner og Kurt Becher
höfðu farið til svissnesku landa-
mæranna til fundar við mann
frá hjálparstofnun Gyðinga i
Ameríku. Þar sömdu þeir um
andvirði þessara sextán hundr-
uð mannslífa í húðarrigningu
úti á miðri fljótsbrú, sem liggur
milli landanna. Eftir langar við-
ræður var Becher fengin fimm
milljón dollara ávísun á sviss-
neskan banka.
Að vísu komust þeir peningar
aldrei i hendur nazista. En
Himmler féllst á viðskiptin og
leyfði lestinni að halda áfram
yfir til Sviss — og frelsisins.
Kastner var hylltur sem endur-
lausnari. Siðan hraðaði hann
sér til Berlínar, og svo fór að
lokum, að Himmler lét loka gas-
klefunum fyrir fullt og allt. —
Meðal Gyðinga þeirra, er
þannig var bjargað frá gasmorði,
voru nánir frændur Kastners á
fertugsaldri. Margir voru þeir
ættingjar ungverskra Gyðinga,
sem höfðu ekki komizt undan,
og gátu elcki fyrirgefið honum
það. Var hann ekki einungis
sakaður um hlutdrægni, heldur
og annað, sem verra var. Óvinir
hans staðhæfðu, að til endur-
gjalds fyrir þá 1.600 Gyðinga,
er undan komust í „lausnar-
lestinni“, hefði hann lofað Eich-
mann því, að þeir Gyðingar
sem eftir væru í Ungverjalandi,
skyldu ganga í dauðann, svo
að litið bæri á. Yrðu þeir
leyndir því, að förinni væri
heitið til Auschwitz, en hins
vegar talin trú um, að verið
væri að fara með þá til öruggra
vinnustöðva innan lands.
Ég hef gert mér far um að