Úrval - 01.06.1971, Síða 64

62
ÚRVAL
þyngrí og miklu luralegri. Hann er
á ferli að nóttu til og treystir þá
miklu frekar á myrkrið, lævísina
og góða felustaði en hraðann. Hann
reynir að komast sem allra næst
bráðinni, áður en hann ræðst á
hana. Hin grannvaxna cheetahn er
aftur á móti dýr dagsins. Hún er
mest á ferli rétt eftir dögun, með-
an enn er svalt, og svo rétt fyrir
rökkur. Hún kann bezt við auð, op-
in svæði, þar sem sjá má langar
leiðir. Sjón hennar er mjög hvöss
líkt og annarra dýra af kattaætt-
inni, þannig að hún getur séð vel-
dulbúna bráð í órafjarlægð.
Cheetahn er af kattaættinni í líf-
fræðilegum skilningi, en samt er
hún að ýmsu leyti ólík dýrum
kattaættarinnar. Hún hefur langa
fætur með grönnum beinum, líkt
og hundurinn. Höfuð hennar er of
lítið í samanburði við skrokkinn,
og kjálkarnir og tennurnar eru
einnig hlutfallslega of lítil. Hún á
jafnvel oft fremur erfitt með að
klifra í trjám, en það eiga dýr af
kattaættinni aftur á móti mjög auð-
velt með. í Nairobiþjóðgarðinum
sáum við unga cheetuhn klifra upp
eftir akasíutré. Það var mikill leik-
ur í henni. Hún komst um hálfa
leið upp að neðstu greinunum. En
þá misstu klærnar takið. Hún
sleppti því samt ekki alveg. Og
þannig rann hún klaufalega alveg
til jarðar. Klær cheetuhnnar eru
þannig gerðar, að hún getur ekki
dregið þær inn til fulls, og því
verða þær bitlitlar.
Cheetahn hefur einn alvarlegan
galla þrátt fyrir sinn geysilega
hraða og viðbragðsflýti. Hún er
ekki þolin. Hún er eingöngu sprett-
hlaupari. Hún verður að hægja á
sér, ef eltingarleikurinn reynist það
langur, að hún verði að hlaupa
lengra en tæpa 300 metra. Eitt sinn
virtum við fyrir okkur slíkan elt-
ingarleik, er cheetahn elti ungt im-
paladýr (af hjartarættinni). Cheet-
ahn var of óþolinmóð og byrjaði of
fljótt að hlaupa eins hratt og hún
gat með nokkru móti komizt. Löng
rófan sveiflaðist til, er hún tók
beygjurnar. En svo dró skyndilega
úr hraða hennar, rétt áður en hún
komst í árásarfæri. Hún hægði
snögglega mjög mikið á sér. Og
brátt var hún farin að ganga, og
svo hneig hún til jarðar á næsta
augnabliki og lá þar líkt og ör-
magna. Hún gekk upp og niður af
mæði og horfði hjálparvana á eftir
impaladýrinu, er það hljóp út í
buskann.
Cheetahn virðist gera sér mjög
góða grein fyrir því, að hana skort-
ir afl og grimmd sinna stóru frænda
af kattaættinni. Langoftast ræðst
hún aðeins á minni antilopurnar og
drepur þær skjótt og hreinlega. Það
heyrir til undantekninga, að hún
ráðist gegn stærri dýrum. Og það
er í fullu samræmi við skapgerð-
areiginleika hennar, að þegar hún
reynir að öskra, þá heyrist hljóð,
sem líkist miklu fremur „mjálmi“.
Þegar henni líður mjög vel, tístir
hún jafnvel stundum eins og fugl.
Fjölskyldulíf cheetuhnnar er yf-
irleitt rólegt og viðburðalítið. Þeg-
ar kvendýrið vill eðla sig, þá geta
nokkur karldýr leitað eftir ástum
hennar án þess að um nokkra sam-
keppni eða afbrýði sé að ræða