Lögfræðingur - 01.01.1900, Page 46

4G
Páll Briem.
um jörðum, þá er auðsjeð, að hið forna mat hefur týnst á
mjög mörgum þeirra, afþvíaðþær hafa verið kirkjueignir,
sem hafa eigi verið tíundaðar, eða þær hafa lagst í eyði.
Sumar eru sundurskiftar, og ef væri athugað, hverjarjarð-
ir haíi verið saman, sem opt má sjá á sambeitarlandi, þá
segir mjer svo hugur um, að margar þeirra mundu hafa
hundraðatal deilanlegt með sex, án þess að brot komi fram.
þaö getur eigi verið tilviljun, þegar hundraðataí
flestra jarða stendur á 6, 12, 18 og 24 hundruðum o. sv.
frv., sem er sama sem 1, 2, 3, 4 hundruð sex álna aura.
í Strandasýslu, Norður-pingeyarsýslu og Múlasýslum
kemur líkt fram í hinu forna hundraðatali, sem nú er tal-
ið á mörgum jörðum, en minnst ber á þessu í hjeruðunum
kringum biskupstólana, en hvernig á því stendur, skal
jeg láta ósagt.
Hið forna hundraðatal, sem enn er á jörðum í ýms-
um hjeruðum, bendir því eindregið á, að menn hafl að
minnsta kosti þar upphaflega metið jarðir sínar til hundr-
aða sex álna aura, en síðan hafl menn breytt þessu hundr-
aðatali í hundraðatal álna.
Og skulum vjer nú athuga, hvenær þetta muni hafa
átt sjer stað.
J>að er margt, sem bendir á, að í lok 12. aldar og á
13. öld hafi menn smám saman hætt að telja hundruðin
í aurum, en farið að telja þau í álnum. Á þessa breyt-
ingu benda meðal annars orðin í upphafi og enda á þeim
hluta Eeykholtsmáldaga, sem talinn er frá árinu 1206. í
upphafinu segir svo: »Hér liggja til tíu hundruð sex álna
aura í bókum okí messufötum ok í kirkjuskrúði,« eníenda
segir svo: »J>essi kirkjufé, er eruíbókum ok í messufötum
ok í kirkjuskrúði, virðu til sextíu hundraða vaðmála í hendr