Lögfræðingur - 01.01.1900, Side 106

106
Páll Briem.
veiðum og öðrum at.vinnuvegum. í>að er þess vegna
eðlilegt, að álögur hjer á landi sjeu litlar.
Jeg hef ekki getað gengið fram hjá þessu atriði hjer,
af því að mjer hefur virst það vera eins konar trúarsetn-
ing hjá íslendingum, að þeir væru þjakaðir af álögum
öllum öðrum þjóðum fremur. Jeg hef í huga að taka
þetta málefni einhvern tíma til rækilegrar athugunar, en
þó að ekki sje farið frekar út í þetta, þá vona jeg að trú-
arsetningin verði eigi jafn föst á fótum eptirleiðis.
Eptir þennan útúrdúr skulum vjer taka aftur til
menntamálsins og athuga lítið eitt, hvernig menntunin á
að vera til þess, að fullnægja tilgangi sínum.
Öll uppfræðsla á að stefna að því, að gjöra börn og
unglinga að guðhræddum, siðvöndum, fróðum og dugandi
mönnum. Úr hverju mannsefni á að gjöra svo góðan og
dugandi mann, sem föng eru á. Mannfjelaginu stendur
eigi á sama, hvernig meðlimir þess eru, og því hefur það
bæði rjett og skyldu til þess að annast þetta.
Fyrir 900 árum var frelsi manna lijer á landi svo
mikið, að menn máttu að ósekju drepa börn sín með því,
að bera þau út. þ>egar kristni var í lög tekin árið 1000,
þá voru mönnum svo óljósar siðferðiskröfur hennar, að
þetta var skýlaust leyft, en fám vetrum síðar var þetta
afnumið eptir tilmælum Ólafs konungs hins helga. Kristn-
in heimtaði og, að börnunum væru kennd kristin fræði.
pegar þjóðfjelagið kemst á hærra stig, þá er frelsið tak-
markað. Foreldrarnir mega eigi fara með börnin eptir
geðþótta. I>jóðfjelagið verður að heimta, að börnin verði
alin þannig upp, að, þegar þau eru orðin fulitíða menn,
þá geti þeir fullnægt þeim kröfum, sem siðmenningin
gjörir.