Tímarit um menntarannsóknir - 01.01.2014, Side 15

Skilvirkni Logos i lestrarskimun
lensku í 4. bekk voru gjaldgengir í rann-
sóknina. Alls höfðu 187 börn af 228 börn-
um (82%) sem voru í 3. bekk haustið 2011
lokið við bæði prófin og voru því gjald-
geng í rannsóknina. Af 187 þátttakendum
í rannsókninni voru 85 drengir (45,7%) og
101 stúlka (54,3%). Kyn var ekki skráð hjá
einum þátttakanda.
Mælitæki
Logos. Logos er tölvutækt greiningarpróf
í lestri fyrir börn. Það er byggt á norskri
fyrirmynd og er prófið þýtt og staðfært
fyrir íslensk börn í 3., 6. og 9. bekk (Hoien,
2008). Prófið samanstendur af alls 18 próf-
hlutum fyrir börn í 3. bekk þar sem meðal
annars er lagt mat á lestrarfærni, hlustun
og skilning, færni í umskráningu og aðra
lestrartengda færniþætti. Fyrir hvern próf-
hluta eru reiknaðar niðurstöður í formi
hundraðsraðar. Fyrirlögn á öllu Logos-
prófinu tekur rúmlega klukkustund.
í þessari rannsókn var stuðst við fjóra
prófhluta Logos sem meta almenna
lestrarfærni barna. Þeir eru: LeshraÖi, les-
skilningur, lestur með hljóðaaðferð og lestur
út frá rithætti. í rannsókninni er athugað
hvort hægt er að nota einn eða fleiri þess-
ara fjögurra prófhluta f skimun. í þessu
samhengi eru prófhlutarnir ekki lengur
hluti af greinandi prófi heldur er verið að
athuga hvort hægt sé að nota þá í skimun.
Gögn rannsóknarinnar nýtast til að meta
réttmæti þessara prófhluta í skimun. Fyrir-
lögn á framangreindum prófhlutum tekur
alls um 10-15 mínútur fyrir hvert barn.
Til að meta leshraða og lesskilning er
nemandinn beðinn að lesa upphátt texta
sem birtist á tölvuskjá. Textinn er frásögn
og skiptist í fimm kafla, þar sem einn kafli
er birtur í senn á skjánum. Á milli kafla eru
nemendur beðnir að svara þremur spurn-
ingum um þann texta sem þeir voru að
lesa. Leshraði er reiknaður út frá fjölda rétt
lesinna orða á mínútu. Mat á lesskilningi
byggist á svörum nemenda við fimmtán
spurningum um textann. Til að meta færni
nemenda í lestraraðferðunum lestur með
hljóðaaðferð og lestur út frá rithætti eru nem-
endur beðnir að lesa röð orða sem birtast
á tölvuskjá, eitt orð í einu. Orðið stendur
á skjánum í fimm sekúndur. Til að meta
hljóðaaðferðina eru nemendur beðnir að
lesa 24 bullorð sem eru breytileg með tilliti
til lengdar og erfiðleikastigs. Til að meta
lestur út frá rithætti eru nemendur beðnir
að lesa 36 orð sem eru breytileg að lengd
og tíðni.
Samræmd könnunarpróf í íslensku. Ár-
angur nemenda í íslensku var mældur
með samræmdum könnunarprófum í
íslensku frá árinu 2012. í október á ári
hverju þreyta börn í 4. bekk samræmd
könnunarpróf nema þau hafi undan-
þágu frá próftöku samkvæmt reglugerð
(Reglugerð um fyrirkomulag og fram-
kvæmd samræmdra könnunarprófa í 4.,
7. og 10. bekk grunnskóla nr. 435/2009).
Samræmda könnunarprófinu í íslensku
árið 2012 var skipt í fjóra námsþætti (les-
skilningur, málfræði/málnotkun, stafsetning,
ritun) sem hafa mismikið vægi og eru í
formi krossaspurninga, eyðufyllinga og
ritunar. Við mat á lesskilningi nemenda eru
þeir beðnir að lesa stuttan texta í hljóði og
svara spurningum um efni textans. Færni
nemenda í málfræði og málnotkun er metin
með krossaspurningum og eyðufylling-
um, þar sem nemendur eiga til að mynda
að velja rétt samheiti, andheiti og samsett