Andvari - 01.01.1975, Page 86

II. Minni landnámsins
Ræða flutt á landnámshátíð að Hnausum í Nýja-Islandi 2. júlí 1951.
Þeir af fyrstu innflytjcndunum ís-
lenzku, sem hugðu, að Ameríka væri
Eden og ekkert þyrfti að aðhafast annað
en lesa aldini af trjánum, hafa að sjálf-
sögðu orðið fyrir vonbrigðum. Sögn er,
að einn þeirra var á gangi í skógi og sá
hanga á einni greininni stóran gráan
bandhnykil. Það þurfti meira að hafa
fyrir tóskapnum á íslandi: tæja, kemba,
spinna og tvinna, vinda svo bandið upp í
hnykil. En hér í Ameríku uxu bandhnykl-
arnir á trjánum. Hann tók bandhnykilinn
af trénu og stakk honurn í barrn sinn. Nú
mundi hann eignast nýja gráa sokka. Verst
var, að ekkert hvítt var til í fitjarnar, eng-
in sauðkind til í öllu Nýja-íslandi, og
hvergi gat hann séð hvítan hnykil hanga
á grein. Mcðan hann var að hugsa um
þetta, var bringan á honum í cinum eldi,
og alltaf voru einhver ótæti að slengjast
á andlitið á honum. Hann logsveið í bring-
una og andlitið. Svo mikill mökkur var
kring um hann, að hann sá ekki sólina.
Hann var bara viss um, að væri kviknað
í sér; byrjaður að brenna lifandi! Hann
hugsaði sér að láta ckki hnykilinn brenna
fyrr en seinast og greip hann út úr barrni
sínum. Sér hann þá sér til mikillar undr-
unar, að mökkurinn rýkur út um holu á
hnyklinum. Þetta var nefnilega eitur-
flugnabú, þó hann vissi það ekki þá.
Idann ætlaði ekki að hirða hnykilinn í
þetta sinn og henti honum. Hnykillinn
hlaut að vera holur innan, og var það
cngin drýgindi upp á bandið. Svona tó-
skapur þekktist ekki á íslandi. Þegar hann
kom heim, var hann svo brjóstastór og
blásinn í andlitinu, að konan hans kann-
aðist ekki við hann, hélt, að þetta væri
eitthvert dýr úr skóginum - líklega frosk-
ur. Hann sór og sárt við lagði, að hann
væri hinn rétti eiginmaður, en ekkert
dugði. Hún stóð á því fastara en fótunum,
að áður en hún fór til Amcríku, hefði
hún gifzt manni. - Af því epli uxu ekki
á trjánum né önnur aldini gómsætari en
eiturflugnabú og vonbrigðin ollu óánægju
og útflutningi fólks, var Nýja-ísland í
mestu niðurlægingu út á við. í Winnipeg
var viðkvæðið: Þag eg ekkegt annað en
flugug og fog. (Allig, sem vogu af höfð-
ingjaættum, vogu gog(r)mæltig og gátu
ekki sagt eg (r).) Eftir að stóru plágurnar
voru um garð gengnar, var alltaf alið á
Mýflugnaplágunni, sem þó var minni-
háttar plága, og talið, að hvergi væru
flugur nerna í Nýja-fslandi. Þær voru
líka í Argyle, Dakota og jafnvel í Winni-
peg, en þær voru allar af frábærri nær-
gætni tileinkaðar 'Nýja-íslandi. Má vera,
að Ný-fslendingar hafi haft nóg til út-
flutnings. Á hverju áttu þær að lifa hér
á nóttinni, þegar tjaldað var yfir hvert
rúm með flugnaneti? Var ekki eðlilegt og
skynsamlegt, að þær færu til Winnipeg,
þar sem að þær höfðu frían aðgang að
hverju rúmi og gátu fengið saðning sína
án þess að skipta sér upp á milli rúnra,