Andvari - 01.01.1975, Side 89

andvari
MINNI LANDNÁMSINS
87
lendinga í Winnipeg en annars staðar.
Sáust þess merki jafnvel áður en þeir hófu
að byggja einn tíunda part af borginni.
Enginn efi, að þeir hefðu slagað hátt upp
í okkur hér, ef þeir hefðu ekki haft eins
mikla lesningu. En engan gat grunað þá,
að Winnipeg ætti fyrir sér að verða mið-
stöð vestur-íslenzkrar menningar. Engan
gat grunað, að gosbrunnurinn hjá sumar-
heimilinu á Elnausum færðist langt út í
Winnipegvatn og Ný-lslendingar þokuðu
undan öðrum þjóðflokki í áttina á eftir
honum.
Þeir af íslenzkum innflytjendum, sem
efni höfðu og settust að í Argyle, tóku
skessuskrefum í landbúnaði. Hefir senni-
Ega búskapur íslenzkra frumbýlinga
hvergi komizt á hærra stig en þar. Hið
merkilegasta var, að þeir báru af hér-
íendum í kornrækt, heimilisprýði og allri
risnu. En Nýja-lsland hafði sérstöðu í
tilverunni, tók á móti öreigum og skaut
yfir þá skjólshúsi. Fólkið, sem fyrir var,
framdi líknarverk á þeim mörgum. Til
dæmis gáfu foreldrar Gísla Einarssonar
friðdómara nýkomnum innflytjendum
mjólkurkýr nokkrar, matvæli og hænsni
og þótti sem nærri rná geta stórhöfðinglega
af sér vikið. Sumir landnánrsmanna höfðu
i húsnæði tvær og þrjár fjölskyldur í senn
°g miðluðu þeirn af því litla, sem þeir
sjálfir áttu.
Því hefir verið haldið fram, að nýtt blóð
hafi komið með þessum nýju innflytjend-
um og það hafi frclsaS Nýja-ísland frá
að verða landauðn í höndum fyrstu land-
nemanna og þá hafi nýtt framfaratímabil
hafizt. Sjálfsagt hafa þeir, þegar frá leiS,
gert sinn skerf til vaxtar og viSgangs
^yggðinni. En daufurn bjarma afturcld-
mgar varpar á það tímabil, að einn þeirra,
sem komu með seinni skipunum, varS
fyrir því, að þáverandi sveitarráS tók af
honum skattskuld með lögtaki. Ég áfelli
ekki manninn; margur hefir skuldað meirj
skatt og haft meiru úr að spila. Hann átti
eina konu og eina kú. SveitarráðiS tók
kúna. Á hverju áttu hjónin að lifa, fyrst
eina kýrin var tekin. Sveitarráðið varð
fyrir ámæli almennings fyrir að taka kúna,
en ekki kerlinguna. Ef sveitarráðið hefði
tekið kerlinguna og skilið eftir kúna, þá
hefði karlinn getað lifað á kúnni, en kerl-
ingin á sveitarráðinu.
Er það líklegt, segi ég, að framfara-
skeiðið, óslitið fram á þennan dag, hafi
hafizt á þessum raunarlega atburði og
átakanlegu yfirsjón þáverandi sveitarráðs?
Stórstígar verklegar framkvæmdir í
Nýja-lslandi voru nokkru á undan at-
hafnalífinu í Argyle, en samtímis um-
komuleysinu í Winnipeg. Landnemarnir
reistu þau beztu og vistlegustu íveruhús,
sem í nokkurri íslenzkri nýbyggð hafa
verið. Ár frá ári bættu þeir þau og byggðu
ný og betri. Vandaðsta og mesta og eitt
af þeim veglegustu, sem nokkurn tíma
hafa reist verið í (Nýja-íslandi, byggðu
þeir Sigtryggur og Friðjón á Möðruvöll-
um. Höfðu þeir um skeið báðir íbúð í
því með fjölskyldur sínar. Voru íbúðir
þær svo prýðilegar, að þær tóku því langt
frarn, sem ístöSulitlir emigrantar höfðu
hugsað sér um himnaríki. Auk hinna
höfðu þar og íbúð skáldkonan fræga frú
Torfhildur Hólm og miÖaldra fröken, sem
síðar giftist Taylor og hét fullu nafni
meiriháttar Sigga. 1 þessu sama húsi höfðu
þeir Sigtryggur og Friðjón verzlunarbúÖ
og gerðu feikilega verzlun við íslendinga,
Indíána og enska ferÖamenn. Skammt
fyrir norðan þetta hús, sem var úr timbri,
stóð stórt bjálkahús, reist af Hudson Bay
félaginu. Hafði það veriö verzlunarhús
þess félags og aðalbækistöÖ við fljótiS síð-
an í fyrndinni. Friðjón og Sigtryggur
höfðu það fyrir vöruhús. Það var kallaS
Bóla, því meðan bólusýkin gekk, var það