Andvari - 01.01.1975, Side 105

ANDVARI
— , ÞEIR LÖGÐU UPP AÐ MORGNI, EN EFTIR HANN VARÐ" -
103
Hvort sem kvæðið Afsökun hins skuggsýna er svo til komið sem hér er ætlað
eða ekki, kaus Stephan að bíða átekta, og birti hann ekki eftirmælin um Gísla
Dalmann fyrr en í Heimskringlu og Öldinni 11. janúar 1893. Kann að vera, að
hann hafi vænzt þess, að Carolinu yrði þá runninn mesti móðurinn, en það fór
á annan veg. Hún settist þegar við 25. janúar 1893 og ritaði eftirfarandi grein,
er síðan birtist í 9. tbl. Lögbergs 1893 undir fyrirsögninni: Og enn kvað ’ann!
,,Svo má virðast, að eigi megi minna vera en ég viðurkenni að hafa lesið
eftirmæli þau, er St. G. Stephansson kveður í Heimskringlu eftir manninn minn
sáh, G. Dalmann. Þá vil ég geta þess og, að þeir G. sál. og Stephan höfðu til
margra ára verið góðkunningjar og þar til og með tengdir á þann hátt, að G. sál.
var föÖurbróðir konu Stephans. Nú mundi margur að óséðu ætla, að í þessu ljóði
hlyti að mega finna hlýlegan anda, snert af viðkvæmni, eitt vinsamlegt orð;
ofurlítinn vott virðingar fyrir minningu hins látna; einhvers getið honum til
sæmdar fremur en vanheiðurs. Nei, skáldið segir hann hafi týnzt (glatazt?) úr
lestaför lífs; líf hans hafi verið kapphlaup um klungur og töf, er hvergi leifii
eftir sig stíg eða spor og s. frv.
Eins og menn vita, er það siður góðra kristinna skálda að heiðra minningu
hinna látnu með því að kveða eftir þá saknaðarljóð og geta þeirra að góðu einu;
ég leyfi mér að segja, að sá andi hefði vel mátt verða sýnilegur í hinu umrædda
Ijóði, en að kasta á eftir þeim brigzlyrðum, gera níðingar einir.
Ég viðurkenni, að í þessari nýju kveðju Stephans finn ég ekkert annað en
ís, engan græðandi geisla, engan tilgang skáldsins annan en að hella beizkju i
blóðug sárin og byrla mér tárin.
Svo brunnið er hjartað burt lir Stephans Ijóðum,
þar bólar ei meir á tilfinningum góðum,
þau aðeins geyma dimma gröf og dmiða,
og Drottins orða rúmið tóma, auða.
Ég hef því skáldinu sorglega lítið að þakka.“
Carolína gerist æði-gífuryrt í þessari grein sinni og lætur eins og ver sjaum
tilfinningarnar hlaupa með sig í gönur. í dánartilkynningunni í Lögbergi tok
hún sjálf svo til orða, að eiginmaður hennar hefði burtkallazt ,,fra þreytu og
þjáningum þessa lífs“, svo að naumast verður sagt, að skáldið kveði miklu
fastara að orði í kvæði sínu. Þá slengir Carolína saman vísuorðum 3. og 4.
erindis og eykur í orði til áherzlu.
Stephan lýkur 3. erindi á þessa leið: