Andvari - 01.01.1979, Side 70

68
RUTH CHRISTINE ELLISON
ANDVARl
ljóst, aS hallærissögurnar væru eintóm lygi og Eiríkur Magnússon annaðhvort
svikari eða ginningarfííl. Yfir Eirík og samnefndarmenn hans rigndi nafn-
lausum háðsbréfum og hótunum, og þegar Eiríkur kom aftur til Englands,
fékk hann ekkert blað til að prenta svar sitt gegn grein Guðbrands. Hann tók
það ráð að gefa sjálfur út ritling til að sanna mál sitt, en skrifaði svo vini sínum
Steingrími Thorsteinssyni:
Oneitanlega hart er það, að þurfa að verja æru sína í öðru eins máli og þetta er,
með þeim kostnaði, sem ég líklega fæ ekki klofið nema ef til vill með löngum
tíma, því hér er fjarska dýrt að gefa út privatim nokkurn hlut, og svarið varð
ég að prenta í mörgum þúsundum til þess, að það láti til sín taka.
Ekbi tckst honum strax að hreinsa mannorð sitt, því í sama hréfinu, sem hann
skrifaði á jólunum 1882, segir hann:
Háðblöðin ganga í skrokk á okkur, og nafnlaus bréf koma til mín með óþvegnum
skömmum fyrir mína „swindling“ frammistöðu og velja mér nöfn, sem ekki eru
fögur að hafa eftir. Hver skyldi trúa því, að rnaður fengi þetta og þvílíkt í laun
fyrir að hafa næma tilfinningu fyrir mannlegu böli og anda menntaðrar mannúðar?
Hann er mjög hvassyrtur um Guðbrand, en vongóður um að sigrast á honum:
Verður því Guðbrandur berskjaldaður og allsendis varnarlaus gegn mér. Græt
ég það reyndar ekki, þó hverjum manni rnegi gremjast, að sjá nokkurn í menntaðra
manna tölu í slíku kamarmokara starfi og hann hefir nú staðið í.
(Lbs. 1706 4to)
En áður en Eiríkur gat látið bréfið í póstinn, varð nokkur breyting í málinu,
og hann bætti við eftirskrift:
Nú er annað orðið ofan á en var, þegar ég skrifaði. Times kominn út með bréf
ykkar í höfudatrida-dálki sínum, sem þýðir: áskorun á almenning að álíta Guð-
brand lygara!
Bréfið, sem hér er getið, konr út í The Times 27. desember 1882 og var undir-
ritað af rúmlega 75 manns, þar á meðal Bergi Thorberg, sem þá gegndi embætti
landshöfðingjans, Pétri Péturssyni, hiskupi Islands, Schierbeck landlækni, Jóni
Þorkelssyni rektor, Eiríki Briem, og mörgum þingmönnum, ritstjórum o. fl.
Bréfið er ekki stóryrt, en fullyrðir, að hallærisgjafir Englendinga og Dana hafi
komið í veg fyrir allmikla neyð og eymd á Islandi. Þar með var grein Guðbrands
harðlega fordæmd, en Eiríki er opinberlega þakkað fyrir hjálpsemi og trúmennsku
hans. Þakklæti stjórnarinnar kom líka greinilega í Ijós nokkrum dögum síðar, þeg-
ar lnin 12. janúar 1883 gerði Eirík að riddara af dannebrog fyrir atorku hans í
málinu. Þetta kom Eiríki mjög á óvart, þar eð hann hafði lengi verið mesti
sjállstæðismaður og jafnvel Danahatari, og undir öðrum kringumstæðum liefði
hann sennilega hafnað krossinum.
En eins og á stóð kom hann mjög svo í góðar þarfir, því hann var eiginlega kjafts-
högg rétt að Guðbrandi. Eg varð vitlaus í hlátri, þegar tilkynningin kom, því ég
átti ekki von á slíku frá stjórninni. (Bréf Eiríks til steingríms 25. febrúar 1883)