Andvari - 01.01.1979, Blaðsíða 18

16
JON ÞORARINSSON
ANDVARI
ir tónlistarmenn ha£a rómað þann aukna skilning á eðli og lögmálum listar-
innar, sem þátttaka í kórsöng hefur í för með sér. Síðar varð Páll undir-
leikari á æfingum kórsins, kynntist þannig mörgum öndvegistónverkum og
taldi sig hafa lært af þessu samstarfi við kennara sinn margt, sem að gagni
kom síðar.
Páll hafði ekki lengi verið í Leipzig, þegar stríðsblikur dró á loft, og sið-
sumars 1914 skall á heimsstyrjöldin fyrri. Þá mun hafa hvarflað að hon-
um að gera hlé á náminu og hverfa heim frá Þýzkalandi. Svo fór þó, að
hann ákvað að þreyja þorrann i Leipzig, að minnsta kosti fyrst um sinn.
I Þýzkalandi var því trúað, að styrjöldin yrði mjög stutt, og kann það að
háfa haft á hann einhver áhrif. Hins vegar hefur hann væntanlega talið
tvísýnt um framhald á námi sínu, ef hann hyrfi nú frá. Kennarar hans sum-
ir voru kvaddir til herþjónustu, en aðrir komu í þeirra stað. Allmargir nem-
endur hlýddu líka stríðskallinu og áttu ekki afturkvæmt. En tónlistarlífi
var haldið uppi með öllum tiltækum ráðum og þeim myndarbrag, sem
kostur var, jafnvel eftir að skortur fór að sverfa að á ýmsum sviðum.
Eins og áður var vikið að, stundaði Páll nám sitt af miklu kappi. Hann
helgaði því allan tíma sin.n og krafta, var alger hindindismaður og lifði
regluhundnu líf. En hann mun ekki hafa ætlað sér af og galt þess, eink-
um eftir að matarskortur tók að gera vart við sig. Vorið 1915, að nýlokn-
um prófum, varð hann fyrir taugaáfalli, sem sennilega hefur átt rætur sín-
ar bæði í ofreynslu og næringarskorti. Hann fór heirn um sumarið og náði
sér að nokkru, en bjó þó mjög lengi að afleiðingum þessa áfalls, og ef til
vill beið hann þess aldrei bætur til fulls. En hann taldi, þótt ólíklegt megi
virðast, að veikindi þessi hefðu þroskað sig, aukið næmleika sinn og skerpt
hugsunina.
Þegar kom fram á árið 1917, bjóst Straube við því að verða brátt
kallaður í herinn. Hann kom þá að máli við Pál Isólfsson og fór þess á
leit, að hann tæki að sér organleikarastarfið við Tómasarkirkjuna sem að-
stoðarmaður sinn og staðgengill. Þetta var að sjálfsögðu hin mesta upp-
hefð, sem möroum hefði stivið til höfuðs. En Páll segir svo frá af miklu
lítillæti: „Um þetta leyti var auðvitað ekki um auðugan garð að gresja í
Þýzkalandi, þegar leitað var að organista, sem gæti tekið að sér starf við
stóra kirkju, því þeir voru flestir á vígstöðvunum. Su staðrevnd mátti sín
áreiðanlega meira, þegar mér var boðið starfið við Tómasarkirkjuna, en
hitt, að ég væri til þess færari en aðrir. En hvað sem því líður, varð mér
þetta til góðs seinna á h'fsleiðinni. Eg fékk að æfa mig eins og ég vildi á