Andvari - 01.01.1979, Page 38

36
BJÖRN JÓNSSON
ANDVARI
þúsund ár og er enn fullkomlega not-
hæf. En nú er búið að friðlýsa þennan
veg, svo að þess vegna mun hann að
líkindum ekki verða í notkun eftirleiðis.
Upphaf þessarar vegagerðar er útí svo-
kallaðri Ytrihraunvík, þar er um mikið
mannvirki að ræða, þar er vegurinn til
að byrja með niðurvið flæðarmál í jaðri
hraunkantsins, og hefir þar að nokkru
verið hlaðinn upp vegkanturinn, sá er
að sjónum veit, svo tekur við bratt klif,
sem mikil vinna hefir verið við að gera
fært fyrir hesta. Eftir það hefir auð-
sjáanlega verið leitazt við að ryðja þar,
sem hraunbruninn hefir verið viðráðan-
legastur, og þar liggur vegurinn ýmist
í lægðum eða á mishæðalitlum börðum,
og er þar samfelldast Blámannavíkur-
barðið, og af því sést vel ofan í Blá-
mannavíkina, en hún er falleg vík, sem
skerst þar inn í hraunbrunann, og eru
sums staðar háir bakkar að henni.
Eftir nokkurn spöl frá Blámannavík-
urbarðinu er komið að Berserkjagarðin-
um, sem nær neðan frá sjó og upp
hraunið, en hann er um 1 km á lengd.
Þetta er landamerkjagarður á milli
Bjarnarhafnar og Berserkjahrauns, og
talið er, að hann sé hlaðinn af berserkj-
unum Eíalla og Leikni, og sé garðhleðsl-
an eitt af þrem þrekvirkjum, sem Halla
berserk var gert skylt að vinna, svo
hann kæmist að ráðahag við Asdísi
Styrsdóttur. Hinar þrautirnar voru vega-
gerð yfir hraunið og hleðsla Krossrétt-
arinnar, sem síðar mun frá sagt. En við
skulum nú líta á garðinn, og við mun-
um undrast, hve stæðilegur hann er, en
hann er nú innan fárra ára 1000 ára
gamall, og það má telja alveg víst, að
allan þennan tíma hafi aldrei verið gerð
minnsta tilraun til að endurbæta hann
eða halda honum við, enda hefir ekki
verið nein þörf á því.
Nokkurn spöl austar í hrauninu er
djúp lægð, sem ýmist er kölluð Ber-
serkjalág eða Dysjalaut, þar er stór vel
upphlaðin dys, þar er talið, að þeir liggi
berserkirnir Halli og Leiknir. Að stuttri
stund liðinni er komið inn úr hrauninu
eftir Berserkjagötunni, en hún er um
tvo km að lengd.
Þjóðvegurinn, sem nú liggur yfir
Berserkjahraun, kemur í hraunið að
austanverðu, skammt sunnan Berserkja-
götu, og liggur út og upp hraunið og er
að heita má óslitið í hrauni út að Mjó-
sundabrú, en rétt við upphaf þjóðveg-
arins gengur frá honum akvegur að
Bjarnarhöfn, en báðir þessir vegir eru
innan 20 ára gamlir. Þar sem þjóðveg-
urinn kemur inn úr hrauninu, heita
Krossréttarmóar, fyrir ofan þá breikk-
ar hraunið til austurs, og í hraunkrik-
anum er Skollagötuklifið, en austast í
hraunsnefinu er Krossréttin, sem talið
er, að berserkirnir hafi hlaðið.
I suðvestur frá Krossréttinni er djúp
lægð inn í hraunið, hún heitir Gjáin,
þar er nokkur gróður. Austurkantur
hraunsins upp frá Krossréttinni er nokk-
uð hár, meðfram honum rennur Hraun-
lækurinn, en austan hans er túnið á
Berserkjahrauni. Á og við þennan hraun-
kant eru mannvirki mjög forn, sumt eru
fjárbyrgi við hraunkantinn, en upp á
honum eru veggjahleðslur, sem bent
gætu til að hafi verið hjallar til að
þurrka í þvott og aðrir til að herða í
fisk. Þegar ofar kernur með túninu, þá
gengur utan lækjarins nokkuð stórt vik
eða hvammur inn í hraunið, og hefir
einhvern tímann fyrir löngu verið hlað-
ið fyrir mynni þess hvamms. Þetta svæði
heitir Tröð, og hefir vafalaust verið þar
kornakur. Austan við Tröðina liggur
gamli reiðvegurinn upp Smáhraunin upp
í Kúlurnar. Þetta er hin garnla Gagn-
gata, en eftir að upp í Kúlurnar er
komið, þá er komið á bílfæran akveg,