Andvari - 01.01.1979, Blaðsíða 132

130
FXNNBOGI GUÐMUNDSSON
ANDVARI
hund, er Saurr hét, en þeir kuru hundinn, því at þeir þóttust þá mundu heldr
sjálfráða. Þeir létu síða í hundinn þriggja manna vit, ok gó hann til tveggja orða,
en mælti it þriðja. Helsi var honum gört ok viðjar af silfri ok gulli. En þegar er
saurugt var, báru hirðmenn hann á herðurn sér. Hásæti var honurn búit, ok hann
sat á haugi sem konungar ok bjó í Eyjunni iðri ok hafði atsetu þar, sem heitir
Saurshaugr. Þat er sagt, at honum varð at bana, at vargar lögðust á hjörð hans,
en hirðmenn eggjuðu hann at verja fé sitt; hann gekk af hauginum ok fór þangat
til, sem vargarnir váru, en þeir rifu hann þegar í sundr. Mörg undr önnur gerði
Eysteinn konungr við Þrændi.
Þetta er grimmileg dæmisaga og sýnir, hve hrikalegum myndum Snorri
getur brugðið upp, þegar sá gáUinn er á honum.
Onnur dæmisaga, þar sem hins vegar er einungis kínxt góðlátlega, er um
mátt tízkunnar, í 7. kap. Haralds sögu gráfeldar:
Haraldr konungr sat oftast á Hörðalandi ok Rogalandi ok svá þeir fleiri bræðr.
Þeir sátu oftliga í Harðangri. Þat var á einu sumri, at hafskip kom af íslandi,
er áttu íslenzkir menn. Þat var hlaðit af vararfeldum, ok heldu þeir skipinu til
Harðangrs, því at þeir spurðu, at þar var fjölmenni mest fyrir. En er menn kómu
til kaupa við þá, þá vildi engi kaupa vararfeldina. Þá ferr stýrimaðr á fund Haralds
konungs, því at honum var hann áðr málkunnigr, ok segir honum til þessa
vendræða. Konungr segir. at hann mun koma til þeira, ok hann gerir svá. Haraldr
konungr var maðr lítillátr ok gleðimaðr mikill. Hann var þar kominn með skútu
alskipaða. Hann leit á varning þeira ok mælti við stýrinxann: „Viltu gefa mér einn
gráfeldinn?" „Gjarna,“ segir stýrimaðr, „þótt fleiri sé.“ Þá tók konungr einn
feldinn ok skikkði. Síðan gekk hann ofan í skútuna. En áðr þeir rori í brot,
hafði hverr hans manna feld keyptan. Fám dögum síðar kom þar svá mart
manna, þeira er hverr vildi feld kaupa, at eigi fengu hálfir, þeir er hafa vildu.
Síðan var hann kallaðr Haraldr gráfeldr.
Neyðarleg er frásögnin áf Sigríði stórráðu í 43. kap. Ólafs sögu Tryggva-
sonar, hversu hún lék konungana Harald grenska og Vissavald, er fóru til að
hiðja hennar:
Þeim var skipat konungunum í eina stofu rnikla ok forna ok öllu liði þeira;
eftir því var allr búnaðr stofunnar. En drykk skorti þar eigi um kveldit svá
áfenginn, at allir váru fulldrukknir ok höfuðverðir ok útverðir sofnuðu. Þá lét
Sigríðr drottning um nóttina veita þeim atgöngu bæði með eldi ok vápnum. Brann
þar stofan ok þeir menn, sem inni váru, en þeir váru drepnir, er út kómust.
Sigríðr sagði þat, at svá skyldi hon leiða smákonungum at fara af öðrum löndum
til þess at biðja hennar; síðan var hon kölluð Sigríðr in stórráða.
.Nú verða kannaðir faeinir staðir, þar. sem kennir gamansemi í frásögnum
Snorra í Ólafs sögu helga í Heimskringlu, og gripið fyrst niður í upphaf sög-
unnar, þar sem segir, að Ólafur fæddist upp með Sigurði sýr, stjúpföður sín-
um, og Ástu móður sinni.
í 7. kapítula Helgisögu Ólafs konungs Haraldssonár, er Snorri hefur stuðzt