Andvari - 01.01.1979, Blaðsíða 144

142
FINNBOGI GUÐMUNDSSON
ANDVARI
þar kristni, ok fór hann þat sumar til Grænlands. Hann tók í hafi skipsögn þeira
manna, er þá váru ófærir ok lágu á skipsflaki, ok þá fann hann Vínland it góða
ok kom um sumarit til Grænlands ok hafði þannug með sér prest ok kennimenn
ok fór til vistar í Brattahlíð til Eiríks föður síns. Menn kölluðu hann síðan Leif
inn heppna, en Eiríkr faðir hans sagði, at þat var samskulda, er Leifr hafði borgit
skipsögn manna ok þat er hann hafið flutt skémanninn til Grænlands; þat var
prestrinn.
Hvernig sem menn vilja skýra þetta einkennilega orð, skémaðr, skilst, að í
því fe'lst spaug, þ. e. að Eiríkur hefur ekki verið of hrifinn a'f þessari sendingu
konungs.
I frásögn 112. kap. Ólafs sögu helga af kristniboði konungs við Dala-Guð-
brand er brugðið upp mynd af biskupi 1 fullum skrúða: í kantarakápu ok hafði
mítr á höfði ok bagal í hendi — og hversu hann kom einum heiðingjanum,
Þórði ístrumaga, fyrir sjónir. En Þórður mælti, er biskup hafði talið tni fyrir
bóndum: ,,Mart mælir hyrningr sjá, er staf hefir í hendi ok uppi á sem veðrar-
horn [hrútshorn] sé bjúgt.“
Frægust eru þó ummæli þau, er Hrærekur konungr, þá hlindur og fangi
Öla'fs Haraldssonar, hafði eitt sinn á uppstigningardag, þegar
Ólafr konungr gekk til hámessu. Þá gekk byskup með prócessíó um kirkju ok
leiddi konunginn, en er þeir kómu aftr í kirkju, þá leiddi byskup konung til sætis
síns fyrir norðan dyrr í kórnum. En þar sat it næsta Hrærekr konungr, sem hann
var vanr. Hann hafði yfirhöfnina fyrir andliti sér. En er Ólafr konungr hafði niðr
setzt, þá tók Hrærekr konungr á öxl honum hendinni og þrýsti. Hann mælti þá:
„Pellsklæði hefir þú nú, frændi,“ segir hann. Ólafr konungr svarar: „Nú er hátíð
mikil haldin í minning þess, er Jesús Kristr sté til himna af jörðu.“ Hrærekr
konungr svarar: „Ekki skil ek af því, svá at mér hugfestist þat, er þér segið frá
Kristi. Þykki mér þat mart heldr ótrúligt, er þér segið. En þó hafa mörg dæmi orðit
í forneskju.“
Ein síðasta frásögn Heimskringlu af kristniboði er í 24. kap. Magnússona
sögu, en í henni segir frá allfurðulegri iferð Sigurðar konungs Jórsalafara til
Smálanda.
Níkolás Danakonungur Sveinsson fekk síðan Margrétar dóttur Inga, er fyrr
hafði átt Magnús konungr berfættr, ok hét sonr þeira Níkoláss Magnús inn
sterki. Níkolás konungr sendi orð Sigurði konungi lórsalafara ok bað hann veita
sér lið ok styrk allan af sínu ríki ok fara með Níkolási konungi austr fyrir
Svíaveldi, til Smálanda, at kristna þar fólk, því at þeir, er þar byggðu, heldu
ekki kristni, þótt sumir hefði við kristni tekit. Var þann tíma víða í Svíaveldi
mart fólk heiðit ok mart illa kristit, því at þá váru nökkurir þeir konungar, er
kristni köstuðu ok heldu upp blótum, svá sem gerði Blót-Sveinn eða síðan Eiríkr
inn ársæli. Sigurðr konungr hét ferð sinni, ok gerðu konungar stefnulag sitt í
Eyrarsundi. Síðan bauð Sigurðr konungr almenningi út af öllum Noregi, bæði
at liði ok at skipum. En er saman kom herr sá, þá hafði hann vel þrjú hundruð