Andvari - 01.01.2004, Qupperneq 31

andvari
AUÐUR AUÐUNS
29
þangað gagnvart ýmsum vandamálum, svo sem bamsfaðemismálum,
meðlagsúrskurðum og innheimtu meðlaga, hjónaskilnaðarmálum,
umsóknum um meðlög með börnum ekkna o.fl.“ Þetta sýnist yfirgrips-
mikið og margþætt en reynslan sýndi að full þörf var fyrir þessa
starfsemi. Kemur það glöggt fram í árlegum skýrslum Auðar um réttar-
hjálp og aðra aðstoð sem veitt er á skrifstofunni. Hún segir á einum
stað:
Tilefni komu þeirra [kvenna] í skrifstofuna er af ýmsum toga spunnið,
misheppnuð hjónabönd og eyðilagt heimilislíf, fjárhagsörðugleikar og ótal
margt fleira, en tíðast þó tilvist lítils bams sem komið er í þennan stóra og
miskunnarlausa heim í óþökk þeirra sem helst hefðu átt að fagna komu þess.
Þegar Auður hóf störf hjá Mæðrastyrksnefnd var elsta barn hennar sjálfr-
ar á fyrsta ári og beið heima í góðum höndum þegar hún kom frá því að
hlýða á raunatölur kynsystra sinna á skrifstofu Mæðrastyrksnefndar.
En atburðir gerðust sem ollu miklum breytingum í þjóðfélaginu.
Styrjöld geisaði á meginlandi Evrópu og ísland var hemumið vorið
1 940. „Og afbrigðilegt „ástand“ skapaðist meðal annars vegna skyndi-
legrar fjölgunar ungra karlmanna í landinu,“ má lesa þar sem fjallað er
um aðstæðurnar. í skýrslu Auðar um starfið á árinu 1944 segir:
Fyrir stríð, áður en afkoma almennings batnaði, voru hlutfallslega flestar heim-
sóknir á skrifstofuna varðandi erindi til framfærslunefndarinnar og þá oftast út
af framfærslustyrk. En síðan breyttist þetta og undanfarið hefur borið mest á
heimsóknum kvenna sem hafa nokkra sérstöðu í hópnum en það eru þær stúlk-
ur sem átt hafa böm með setuliðsmönnum.
Samkvæmt gildandi lögum skyldi höfða barnsfaðernismál á varnar-
þingi föður og var óhægt um vik er hermenn áttu í hlut. Fyrir tilstilli
KRFÍ var flutt frumvarp á Alþingi þess efnis að höfða mætti slík mál
a varnarþingi bamsmóður ef stefndi, meintur faðir, væri farinn af landi
br°tt; en kom fyrir ekki í það sinn. Þegar Auður í viðtali áratugum síðar
n5ar upp breytingar í tímans rás á aðstöðu fólks verður henni að orði:
”A þessum tíma var bameign í lausaleik töluverður álitshnekkir fyrir
stulkur og þó enn frekar ef hermaður var barnsfaðirinn.“ Hún mætti
^tundum með stúlkunum hjá yfirvaldi, þeim til halds og trausts, því
Þær höfðu ekki alltaf burði til að halda til streitu því sem skipti máli.
Auður vill ógjaman tala mikið um þetta og áréttar: „Þau mál sem ég
tekkst við hjá Mæðrastyrksnefnd voru og eru öll trúnaðarmál.“