Andvari - 01.01.2004, Blaðsíða 144

142
MARION LERNER
ANDVARI
síðar: „Fólkið sat heima í stofum sínum, þvingað andlega og líkamlega -
ferðalög voru með öllu óþekkt, nema þegar brýna nauðsyn bar til - og nátt-
úrudýrkun var alls ekki til í neinni mynd.“5 Þetta var menningarástandið sem
gerði farfuglahreyfinguna nauðsynlega, þetta var ástand sem bæta þurfti úr.
Lausnin fólst í ferðalögum og náttúrudýrkun. í framhaldi af þessu tengdi
greinarhöfundur ferðalög og náttúru áfram við hugtakið „frelsi“ sem
andstæðu „þvingunarinnar" sem fylgir því að sitja heima í stofum sínum. Það
að ferðast, að fara út úr borginni og dvelja í faðmi náttúrunnar var að hans
mati tákn um frelsi einstaklingsins. Farfuglahreyfingin fékk þar með mikil-
vægt hlutverk í hendur og átti að koma á fót stórkostlegum breytingum á
menningunni.
í umfjöllun sinni voru greinahöfundar dagblaðanna ekki alltaf sömu skoð-
unar. I kynningargreinunum má sjá að þeir lögðu áherslu á mismunandi
þætti. Ekki sögðu allir frá upphafi farfuglahreyfingarinnar í Þýskalandi eða
skýrðu frá tilveru hennar í útlöndum yfirleitt. A meðan Vísir sá hlutverk
fyrirhugaðs félagsskapar fólgið í því að bæta úr slæmu menningarástandi sá
Morgunblaðið í honum einungis hagnýt samtök til að gera fólki auðveldara
að ferðast í frítíma sínum og lagði engan hugmyndafræðilegan skilning í
málið. Alþýðublaðið fjallaði hins vegar um farfuglahreyfinguna á þann hátt
að fullyrt var að ferðalöngun Islendinga væri mikil en sá galli væri á flestum
ferðalögum að fólk ferðist venjulega langar leiðir í lokuðum bílum og nyti
þar af leiðandi ekki hins dásamlega útsýnis og hins hreina lofts sem ferðalög
ættu augljóslega að snúast um.6 Farfuglahreyfingin átti að standa fyrir göngu-
ferðum og ferðum á reiðhjólum og koma fólki þannig í snertingu við náttúr-
una. Upplifun á náttúrunni átti að vera markmið ferðalaga yfirleitt. Þjóð-
viljinn fjallaði aftur á móti hvorki um náttúrudýrkun né upplifun á náttúrunni
heldur lagði áherslu á ferðalög í félagslegum skilningi. Farfuglahreyfingin
átti að gera fólki kleift að ferðast um löndin en í þessari grein kemur sú skoð-
un fram að ungt fólk þurfi að fá tækifæri til að hittast og kynnast hvert öðru
og þá er talað um ungt fólk frá ýmsum löndum, frá mismunandi landshlutum
og einnig af mismunandi stéttum.
Þegar af þessu stutta yfirliti sést glögglega að farfuglahreyfingin rúmaði
talsvert ólíkar hugmyndir eftir því hver lýsti henni. Samt sem áður sögðu öll
dagblöðin á mjög jákvæðan hátt frá fyrirhugaðri stofnun farfuglafélaga.
Ymis atriði var þó jafnframt að finna í öllum greinaskrifum og gagnrýni á
bílanotkun kemur víða fram. Fólk var augljóslega sammála um að tilgangur
ferðalaga ætti helst ekki að vera að sitja í bílum og komast á hina ýmsu staði
heldur fara fótgangandi eða þá hjólandi til að geta notið náttúrunnar. í þessu
felst nokkur höfnun á nútíma og tæknivæðingu sem er mjög athyglisverð.
Þessi umræða minnir á umræður í Evrópu nokkrum áratugum fyrr þar sem
tilkoma lestakerfisins leiddi til gagnrýni og fólk hafði áhyggjur af því að