Andvari - 01.01.1895, Side 117

87
hinni æðstu stjórn landsins. Að þessu leyti var því
stjórnarskráin til orðin að alþingi fornspurðu og
kora Islendingura þetta því ver sem þeim optar en
einu sinni hafði verið lieitið því af hendi konungs1,
að engin ný stjórnarskipunarlög skyldu verða lög-
leidd á Islandi án samþykkis alþingis.
Þegar á þetta er litið, er ekki að undra, þótt
stjórnarskráin sé að mörgu leyti ekki sniðin eptir
'óskum og þörfum Islendinga; voru því þegar í fyrstu
lítil líkindi til að þeir til lengdar gætu sætt sig við
slík stjórnarskipunarlög nema þeim væri því lipur-
legar beitt í framkvæmdinni. A hinn bóginn mátti
telja það líklegt, að danska stjórnin vildi gjöra það,
sem í hennar valdi stóð, til þess að sætta Islend-
inga við þessi nýju stjórnarlög; henni var vel kunn-
ugt, hve sárleiðir Islendiugar voru orðnir yfir öll-
um aðförum hennar, og þótt hún ekki þættist geta
gefið þeim frjálslegri stjórnarskrá en þessi var, þá
var henni innan handar að efna það i verkinu, sem
hafið var í orði í stjórnarskránni; þá voru líkindi að
meiri, að óánægjan á Islandi við Dani þverraði og
hin nýja stjórnarskrá þætti viðunandi.
I hinni fyrri stjórnarbaráttu var því haldið fast
fram af dönsku stjórninni, að Island væri landshluti
■eða nýlenda í hinu danska ríki, er hefði engin sér-
stök landsrjettindi. Af þessari skoðun stjórnarinn-
ar spruttu allar hinar mörgu tilraunir hennar til
að innlima Island aigjörlega í danska ríkið án allra
sérstakra lands- eða þjóðréttinda. Þessar tilraunir
rnættu jafnan harðri mótspyrnu af hálfu íslendinga,
‘báru þeir fyrir sig forn landsréttindi, er þeir aldrei
heíðu afsalað i hendur nokkurs konungs eða sfjórn-
1) Kgsbr. 23. sopt. 1848 alþt. 18G7 I. 802.