Tímarit lögfræðinga - 01.10.2004, Page 53

• Bandalagslöggjöf verður að vera ætlað að skapa rétt fyrir einstaklinga;
• Um nægilega alvarlega vanrækslu á skuldbindingum verður að vera að
ræða, og
• Orsakatengsl verða að vera á milli vanrækslu aðildarríkis á skuldbind-
ingum og tjóns aðila.
Það er almennt viðurkennt að þessi skilyrði eigi við allar tegundir brota á
bandalagslöggjöf. Þá fullyrðingu dómsins að skilyrðin séu háð eðli viðkomandi
brots er hægt að skilja nteð þeim hætti að beita eigi skilyrðunum í samræmi við
aðstæður hverju sinni.43 Þessi grundvallarskilyrði hafa mótast í dómafram-
kvæmd Evrópudómstólsins í málum sem vöktu upp spumingar sem ekki var
svarað í Francovich-málinu.
3.3 Nokkur mál sem hafa haft áhrif á skilyrði skaðabótaábyrgðar ríkis
3.3.1 Mál Brasserie du Pécheur og Factortame
í Francovich-málinu var fjallað um vanrækslu ríkis á að innleiða tilskipun í
landsrétt, en aðstæður í sameinuðum málum Brasserie du Pécheur og
Factortame44 voru með öðrum hætti. í þeim málum var óskað eftir forúrskurði
Evrópudómstólsins um hvort aðildarríki gæti orðið skaðabótaskylt vegna tjóns
sem einstaklingur verður fyrir vegna lagasetningar í aðildarríki sem síðan
reynist andstæð ákvæðum Rómarsáttmálans, eða afleiddri löggjöf sem hefur
bein réttaráhrif.
Dómstóllinn viðurkenndi í grundvallaratriðum tilvist slíkrar bótaábyrgðar
og notaði tækifærið til að samræma skilyrði fyrir skaðabótaábyrgð ríkis og skil-
yrði skaðabótaskyldu bandalagsins sjálfs og stofnana þess utan samninga á
grundvelli 215. gr. Rs. (nú 288. gr.). Dómstóllinn taldi varðandi skilyrði skaða-
bótaábyrgðar ríkis að líta yrði til „sameiginlegra meginreglna aðildarríkjanna"
líkt og 2. mgr. 215. gr. Rs. kveður á um með skýrum hætti. Enn fremur taldi
dómstóllinn að skilyrði fyrir skaðabótaábyrgð ríkis ættu í grundvallaratriðum
að vera þau sömu og gilda um skaðabótaábyrgð bandalagsins við sambærilegar
aðstæður. Dómstóllinn tók fram að hér væri um mál ólík Francovich-málinu að
ræða þar sem aðildarríki hefði mun meira svigrúm til mats við ákvarðanatöku
heldur en stofnanir bandalagsins þegar þær settu lög í samræmi við stefnu
bandalagsins.
A þessum grundvelli setti dómstóllinn fram eftirfarandi skilyrði fyrir skaða-
bótaábyrgð ríkis:
• Reglan sem brotin er verður að fela í sér að einstaklingar öðlist tiltekin
réttindi.
43 Victoria King: „ The fault Issue in State Liability: From Francovich to Killenkofer". (1997) 2
ECLR, bls. 112.
44 Sameinuð mál nr. C-46/93 Brasseríe du Pécheur gegn Þýskatandi og nr. C-48/93 Factortame.