Tímarit lögfræðinga - 01.10.2004, Síða 58

fjallar um skaðabótaábyrgð Eftirlitsstofnunar EFTA.59 Við umfjöllun um skaða-
bótaskyldu aðildarríkjanna gagnvart einstaklingum vegna brota á EES-löggjöf
verður að hafa í huga að í samningnum er skilmerkilega tekið fram að ekki sé
um framsal löggjafarvalds að ræða (sbr. síðasta málsgrein inngangsorðanna og
bókun 35). Markmiðinu um einsleitt evrópskt efnahagssvæði átti því að ná með
aðgerðum í aðildarríkjunum sjálfum.
Sú spurning hvort skaðabótaábyrgð ríkis væri meginregla í EES-rétti var
uppspretta fræðilegrar umræðu - og ýmissa skoðana - næstu árin á eftir stofnun
Evrópska efnahagssvæðisins. I EES-samningnum var augljóslega mikil áhersla
lögð á að ná fram einsleitni í framkvæmd og túlkun á öllum þáttum samn-
ingsins, einnig bókunum og gerðum sem taldar eru upp í viðaukum hans (L
mgr. 1. gr. EES-samningsins, sbr. 3. gr.). Það var samt sem áður ljóst að réttar-
fari EES-samningsins var ekki ætlað að vera eftirmynd réttarfars bandalagsins
að öllu leyti. Þessi munur endurspeglaðist í neikvæðum athugasemdum Evrópu-
dómstólsins um þá hugmynd beggja samningsaðila að koma á EES-dómstóli
sem skipaður yrði bæði dómurum frá Evrópudómstólnum (í meirihluta) og
dómurum tilnefndum af EFTA-ríkjunum sem tækju sæti í dóminum og fjölluðu
um mál til skiptis.60
I ítarlegri greinargerð komst Finn Amesen61 að þeirri niðurstöðu að van-
rækti ríki skuldbindingar sínar samkvæmt EES-samningnum, sem teknar hefðu
verið upp í landsrétt, og sýknuástæður væru ekki fyrir hendi, gæti ríki bakað sér
bótaábyrgð bæði samkvæmt norskum lögum og á grundvelli EES-samningsins.
Um annars konar vanrækslu á skuldbindingum samkvæmt EES-samningnum
gilda norsk lög um skaðabótaskyldu ríkisins, stofnana þess og starfsmanna og
geta orðið grundvöllur bótaskyldu. I öðru samhengi hélt W. van Gerven62 því
frain að 6. gr. EES-samningsins, sem mælir fyrir um þá skyldu að túlka skuli
EES-reglur í samræmi við dóma Evrópudómstólsins, myndi að lokum valda því
að meginreglumar um bein réttaráhrif og skaðabótaábyrgð ríkis teldust til
meginreglna EES-réttar. Leif Sevón63 tók í sama streng þó frekar í formi
spuminga.
Fræðileg umræða um hvort meginregla bandalagsréttar um skaðabótaábyrgð
rrkis, sem fram kom í Francovich-málinu, yrði einnig leidd af beitingu ákvæða
EES-samningsins hafði ekki leitt til endanlegrar niðurstöðu þegar mál Erlu
59 EES-ráðið og sameiginlega EES-nefndin eru ekki alþjóðastofnanir, en þjóna diplómatískum
tilgangi fyrir hönd aðila EES-samningsins í þeim tilgangi að tryggja skilvirka framkvæmd hans,
sérstaklega með því að samþykkja breytingar á viðaukum og bókunum við samninginn. EFTA-
dómstóllinn fékk tækifæri til þess að fjalla um starfsemi sameiginlegu EES-nefndarinnar, sjá mál
nr. E-6/01 CIBA, 2002, skýrsla EFTA-dómstólsins, bls. 281, 33. málsgrein.
60 Álit 1/91, 1991, ECR 1-6097.
61 Tidsskrift for Rettsvitenskap. Nr. 4 1997, bls. 633.
62 W. van Gerven: „The Genesis of EEA Law and the Principles of Primacy and Direct Effect".
Fordham Intemational Law Journal 1992-93, bls. 955.
63 Leif Sevón: „Primacy and Direct affect in the EEA. Some Reflections". Festschrift Ole Due.
Kaupmannahöfn 1994, bls. 339 og bls. 352.
352