Tímarit lögfræðinga - 01.10.2004, Page 101

réttindi að vissum skilyrðum uppfylltum.26 Ljóst þyki samkvæmt áðursögðu að
gagnáfrýjandi hefði fengið greiðslur úr ábyrgðarsjóði launa við gjaldþrot hefði
aðlögunin verið með réttum hætti.27
Með tilvísun til 7. gr. EES-samningsins og bókunar 35 við hann komst
Hæstiréttur að þeirri niðurstöðu að EES-samningurinn fæli ekki í sér framsal
löggjafarvalds. Hins vegar hafi meginmál samningsins lagagildi á íslandi sam-
kvæmt lögum nr. 2/1993. Sé samkvæmt framansögðu eðlilegt að lögin sem
lögfesta samningin séu skýrð svo að einstaklingar eigi kröfu til þess að íslenskri
löggjöf sé hagað til samræmis við EES-reglur. Takist það ekki leiði það af
lögum nr. 2/1993, og meginreglum og markmiðum EES-samningsins, að ísl-
enska ríkið sé skaðabótaskylt að íslenskum rétti. Að þessu virtu, svo og aðdrag-
anda og tilgangi laga nr. 2/1993, fái skaðabótaábyrgð ríkisins vegna ófullnægj-
andi lögfestingar tilskipunarinnar næga stoð í þeim lögum.
Heildamiðurstaða Hæstaréttar var því sú að íslenska ríkið hefði í verulegum
mæli brugðist þeirri skyldu að tryggja Erlu Maríu réttindi til greiðslu úr
ábyrgðarsjóði launa við gjaldþrot að íslenskum rétti, svo sem því hafi borið í
samræmi við tilskipun 80/987/EBE.28 íslenska ríkið bæri samkvæmt öllu
framansögðu skaðabótaábyrgð gagnvart Erlu Maríu vegna þessara mistaka og
færi um þá bótaábyrgð að almennum reglum um bótaábyrgð hins opinbera.
Einn dómari Hæstaréttar komst að þeirri niðurstöðu í sératkvæði að fallast
yrði á það með íslenska ríkinu að ekkert misræmi væri milli ákvæða laga nr.
53/1993 og skuldbindinga íslands samkvæmt 24. tl. XVIII. viðauka við EES-
samninginn og tilskipun 80/987/EBE þannig að máli skipti um kröfu Erlu
Maríu. Mætti jafnframt líta svo á að gerð þessa viðauka hafi hvorki verið mótuð
af mistökum né misskilningi heldur af réttum skilningi laga. Þessar ályktanir
bæri ekki að skilja svo að hið ítarlega og rökfasta álit EFTA-dómstólsins væri
án þýðingar í málinu, heldur hafi það auðveldað úrlausn þess og skýrt það
samræmi sem gæta þurfi milli laganna og umræddra skuldbindinga.
Það má Ijóst vera af framansögðu að bæði héraðsdómur og Hæstiréttur
féllust á röksemdafærslu EFTA-dómstólsins varðandi fyrri spurninguna. Hvað
varðar seinni spuminguna fór héraðsdómur nokkuð aðra leið en EFTA-
dómstóllinn og lagði meiri áherslu á 6. gr. EES-samningsins og dóma Evrópu-
dómstólsins. Hæstiréttur lagði hins vegar til grundvallar að honum bæri skylda
til að hafa hliðsjón af áliti EFTA-dómstólsins þegar um væri að ræða túlkun á
EES-samningnum, nema í réttlætanlegum undantekningartilfellum. Það kom
einnig fram í dómi Hæstaréttar að EFTA-dómstóllinn hefði komist að þeirri
niðurstöðu að skaðabótaábyrgð rrkis væri hluti af grundvallarreglum EES-
samningsins. Hins vegar væri það innlendra dómstóla að ákveða hvort skaða-
26 Hér er skírskotað til fyrsta skilyrðisins fyrir bótaábyrgð ríkis sem sett var af EFTA-
dómstólnum.
27 Þriðja skilyrðið sett af EFTA-dómstólnum fyrir skaðabótaábyrgð rfkis.
28 Annað skilyrðið sett af EFTA-dómstólnum fyrir skaðabótaábyrgð ríkis.
395