Búnaðarrit - 01.01.1938, Side 119

BÚNAÐARRIT
113
<um til að skilja, að lán í þessu skyni, eða bættar fjár-
hagsástæður ættu nokkuð skylt við sjálfstæði eða per-
sónufrelsi. Hin stórfellda breyting sem varð á kjörum
■dönsku bændanna til liins betra, þegar átthagafjötrin
voru af þeim leyst, markaði ýmsar nýjar stefnur í
•dönskum búnaði. En það voru fyrst og l'remst bænd-
urnir sem höfðu ástæðu til að lofa breytingarnar, og
í raun og sannleika þeir einir, fyrst i stað að minnsta
kosti, því svo virðist sem kjör jarðleysingja hafi sízt
hatnað, — jafnvel versnað að sumra áliti — frá því
sem áður var.
Mismunurinn á kotungi og bónda var hvergi nærri
■eins stór um það leyti sem átthagafjötrin voru leyst,
sem siðar varð, er bændurnir auðguðust og hagur
þeirra blómstraði. í búnaðarriti einu frá 1770 má meðal
annars finna grein sem vottar, að kotungarnir voru
•að vísu ekki vel séðir, en bændum var þó skylt að
fæða þá eins á þeim tímum sem lítt eða ekkert var að-
hafst. Þar segir svo:
„Kotungarnir eiga sinn þátt í dýrtíð þeirri sem þjáir
■oss. Þeir eru fyrst og fremst átvögl og ekki starfsmenn,
þar eð þeir ekkert vinna til gagns langa tíma úr árinu,
■en hópar þeirra gerast umrenningar, ásamt konum
þeirra og börnum. Mæli presturinn svo fyrir, að börn-
in skuli í skóla, er viðkvæðið að ekkert sé að borða,
•og hið eina sem lífið verði dregið fram við, sé: Að
betla. Er því eigi að undra þó dýrtíð verði þar sem
helmingur fólksins er betlarar. Kotungsstéttin, er stétt
sem er í fyllsta mæli skaðleg og gerir búandanum lífið
súrt. Taki bóndinn 2 menn þeirrar stéttar i vinnu,
verður hann að fæða allan þann hóp barna sem þeim
fylgir. Þannig er honum íþyngt frá öllum hliðum og
•undir því oki má hann stynja.“
Þröng hafa kjör beiningamannsins verið, en talið er
þó, að síst hafi þau verið betri, heldur ef verða mætti
ennþá verri um það bil er Thvregod skrifaði söguna
8