Uppeldi og menntun - 01.01.2006, Side 30

Uppeldi og menntun - 01.01.2006, Side 30
30 5 Ekki er ástæða hér til að rekja sögu tilfinningagreindarhugtaksins hjá fyrirrennurum Golemans. Það er ljóst að sá skilningur sem lagður er í hugtakið í L er runninn frá Goleman og hinni sögu- frægu sjálfshjálparbók hans (1995). skilja orð mín svo að ég amist við því að félagsþroska- og tilfinninganám sé gert að leiðarstefi lífsleiknikennslu heldur beri fortakslaust að skipuleggja hana sem dygða- kennslu í anda skapgerðarmótunar. Ég kannast fúslega við að mörg rit um skapgerð- armótun (t.d. Lickona, 1991) gera tilfinningadygðum ekki nógu hátt undir höfði en einblína á athafnadygðir. Minnumst þess hins vegar að hugmyndirnar að baki jafnt til- finningagreind sem skapgerðarmótun eru upphaflega runnar undan rifjum aristótel- esar. Besta leiðin til að skýra hvað ég á við með því að tilfinningagreindina skorti siðferðilega dýpt er að bera kenningu aristótelesar um tilfinningadygðir saman við kenningu Golemans um tilfinningagreind (sem að miklu leyti endurspeglast í L). Ég vona að með því takist mér að vekja lesendum hugboð um hvernig hugsanlega væri hægt að skipuleggja félagsþroska- og tilfinninganám af því tagi sem L á að leggja grunn að þannig að jafnt sálræn sem siðferðileg markmið fái að njóta sín. tilfinninGaGrEinD­ EЭa tilfinninGaD­yGЭir Samkvæmt kenningu aristótelesar mynda tilfinningar okkar varanlegar og stöðugar skapgerðarhneigðir sem geta, eins og aðrar slíkar hneigðir, verið lofsverðar (dygðug- ar) eða lastverðar (ódygðugar). Tilfinningaþroski og siðferðisþroski eru þannig óað- skiljanleg ferli; það er tómt mál að tala um „tilfinningagreindan“ mann sem ekki er um leið dygðugur eða dygðugan mann sem ekki hefur fengið vel útilátið af „tilfinn- ingagreind“. Þessi kenning tekur á sig ýmsar myndir sem ekki koma allar heim og saman við skilning Golemans á tilfinningagreind,5 jafnvel þótt yfirlýst markmið hans sé ekki annað en það að jarð- og aðgerðabinda kenningu aristótelesar. v­ið sjáum þetta best með því að bera skipulega saman nokkra lykilþætti kenninganna (sjá nánar hjá Kristjáni Kristjánssyni, 2006b). Áhersla Erlu, Jóhanns Inga og Sæmundar er því miður oftar Golemans megin þó að það sé að vísu ekki algilt, eins og við komust að raun um hér á eftir. Tafla 1. Samanbur­ður­ á hug­mynd­um Golemans­ um tilfinning­ag­r­eind­ og­ Ar­is­tóteles­ar­ um tilfinning­ad­yg­ðir­ Tilfinningagreind Tilfinningadygðir a) Sálrænt svið Skapgerð Tilteknar skapgerðarhneigðir b) Alm­ennt lífsm­arkm­ið Árangur Farsæld c) Einkennandi hugsunarháttur Klókindi Siðvit d) Mælikvarði á árangur Sálrænn og huglægur Siðferðilegur og hlutlægur e) Gildissvið Jákvæðar tilfinningar Jákvæðar og neikvæðar tilfinningar f) Áhrif á sjálfið Sjálfsþekking, jákvæð Sjálfsvirðing sjálfsímynd og sjálfsagi g) Viðhorf til ágreinings Lausn ágreinings Hin rétta lausn ágreinings h) Lokam­ark tilfinningaþroska Tilfinningalegt jafnvægi Tilfinningaleg virkni og þróttur og jafnaðargeð L Í FS LE IKn I oG T I L F InnInGAGRE InD
Side 1
Side 2
Side 3
Side 4
Side 5
Side 6
Side 7
Side 8
Side 9
Side 10
Side 11
Side 12
Side 13
Side 14
Side 15
Side 16
Side 17
Side 18
Side 19
Side 20
Side 21
Side 22
Side 23
Side 24
Side 25
Side 26
Side 27
Side 28
Side 29
Side 30
Side 31
Side 32
Side 33
Side 34
Side 35
Side 36
Side 37
Side 38
Side 39
Side 40
Side 41
Side 42
Side 43
Side 44
Side 45
Side 46
Side 47
Side 48
Side 49
Side 50
Side 51
Side 52
Side 53
Side 54
Side 55
Side 56
Side 57
Side 58
Side 59
Side 60
Side 61
Side 62
Side 63
Side 64
Side 65
Side 66
Side 67
Side 68
Side 69
Side 70
Side 71
Side 72
Side 73
Side 74
Side 75
Side 76
Side 77
Side 78
Side 79
Side 80
Side 81
Side 82
Side 83
Side 84
Side 85
Side 86
Side 87
Side 88
Side 89
Side 90
Side 91
Side 92
Side 93
Side 94
Side 95
Side 96
Side 97
Side 98
Side 99
Side 100
Side 101
Side 102
Side 103
Side 104
Side 105
Side 106
Side 107
Side 108
Side 109
Side 110
Side 111
Side 112
Side 113
Side 114
Side 115
Side 116
Side 117
Side 118
Side 119
Side 120
Side 121
Side 122
Side 123
Side 124
Side 125
Side 126

x

Uppeldi og menntun

Direkte link

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Uppeldi og menntun
https://timarit.is/publication/581

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.