Uppeldi og menntun - 01.01.2006, Síða 30

Uppeldi og menntun - 01.01.2006, Síða 30
30 5 Ekki er ástæða hér til að rekja sögu tilfinningagreindarhugtaksins hjá fyrirrennurum Golemans. Það er ljóst að sá skilningur sem lagður er í hugtakið í L er runninn frá Goleman og hinni sögu- frægu sjálfshjálparbók hans (1995). skilja orð mín svo að ég amist við því að félagsþroska- og tilfinninganám sé gert að leiðarstefi lífsleiknikennslu heldur beri fortakslaust að skipuleggja hana sem dygða- kennslu í anda skapgerðarmótunar. Ég kannast fúslega við að mörg rit um skapgerð- armótun (t.d. Lickona, 1991) gera tilfinningadygðum ekki nógu hátt undir höfði en einblína á athafnadygðir. Minnumst þess hins vegar að hugmyndirnar að baki jafnt til- finningagreind sem skapgerðarmótun eru upphaflega runnar undan rifjum aristótel- esar. Besta leiðin til að skýra hvað ég á við með því að tilfinningagreindina skorti siðferðilega dýpt er að bera kenningu aristótelesar um tilfinningadygðir saman við kenningu Golemans um tilfinningagreind (sem að miklu leyti endurspeglast í L). Ég vona að með því takist mér að vekja lesendum hugboð um hvernig hugsanlega væri hægt að skipuleggja félagsþroska- og tilfinninganám af því tagi sem L á að leggja grunn að þannig að jafnt sálræn sem siðferðileg markmið fái að njóta sín. tilfinninGaGrEinD­ EЭa tilfinninGaD­yGЭir Samkvæmt kenningu aristótelesar mynda tilfinningar okkar varanlegar og stöðugar skapgerðarhneigðir sem geta, eins og aðrar slíkar hneigðir, verið lofsverðar (dygðug- ar) eða lastverðar (ódygðugar). Tilfinningaþroski og siðferðisþroski eru þannig óað- skiljanleg ferli; það er tómt mál að tala um „tilfinningagreindan“ mann sem ekki er um leið dygðugur eða dygðugan mann sem ekki hefur fengið vel útilátið af „tilfinn- ingagreind“. Þessi kenning tekur á sig ýmsar myndir sem ekki koma allar heim og saman við skilning Golemans á tilfinningagreind,5 jafnvel þótt yfirlýst markmið hans sé ekki annað en það að jarð- og aðgerðabinda kenningu aristótelesar. v­ið sjáum þetta best með því að bera skipulega saman nokkra lykilþætti kenninganna (sjá nánar hjá Kristjáni Kristjánssyni, 2006b). Áhersla Erlu, Jóhanns Inga og Sæmundar er því miður oftar Golemans megin þó að það sé að vísu ekki algilt, eins og við komust að raun um hér á eftir. Tafla 1. Samanbur­ður­ á hug­mynd­um Golemans­ um tilfinning­ag­r­eind­ og­ Ar­is­tóteles­ar­ um tilfinning­ad­yg­ðir­ Tilfinningagreind Tilfinningadygðir a) Sálrænt svið Skapgerð Tilteknar skapgerðarhneigðir b) Alm­ennt lífsm­arkm­ið Árangur Farsæld c) Einkennandi hugsunarháttur Klókindi Siðvit d) Mælikvarði á árangur Sálrænn og huglægur Siðferðilegur og hlutlægur e) Gildissvið Jákvæðar tilfinningar Jákvæðar og neikvæðar tilfinningar f) Áhrif á sjálfið Sjálfsþekking, jákvæð Sjálfsvirðing sjálfsímynd og sjálfsagi g) Viðhorf til ágreinings Lausn ágreinings Hin rétta lausn ágreinings h) Lokam­ark tilfinningaþroska Tilfinningalegt jafnvægi Tilfinningaleg virkni og þróttur og jafnaðargeð L Í FS LE IKn I oG T I L F InnInGAGRE InD
Síða 1
Síða 2
Síða 3
Síða 4
Síða 5
Síða 6
Síða 7
Síða 8
Síða 9
Síða 10
Síða 11
Síða 12
Síða 13
Síða 14
Síða 15
Síða 16
Síða 17
Síða 18
Síða 19
Síða 20
Síða 21
Síða 22
Síða 23
Síða 24
Síða 25
Síða 26
Síða 27
Síða 28
Síða 29
Síða 30
Síða 31
Síða 32
Síða 33
Síða 34
Síða 35
Síða 36
Síða 37
Síða 38
Síða 39
Síða 40
Síða 41
Síða 42
Síða 43
Síða 44
Síða 45
Síða 46
Síða 47
Síða 48
Síða 49
Síða 50
Síða 51
Síða 52
Síða 53
Síða 54
Síða 55
Síða 56
Síða 57
Síða 58
Síða 59
Síða 60
Síða 61
Síða 62
Síða 63
Síða 64
Síða 65
Síða 66
Síða 67
Síða 68
Síða 69
Síða 70
Síða 71
Síða 72
Síða 73
Síða 74
Síða 75
Síða 76
Síða 77
Síða 78
Síða 79
Síða 80
Síða 81
Síða 82
Síða 83
Síða 84
Síða 85
Síða 86
Síða 87
Síða 88
Síða 89
Síða 90
Síða 91
Síða 92
Síða 93
Síða 94
Síða 95
Síða 96
Síða 97
Síða 98
Síða 99
Síða 100
Síða 101
Síða 102
Síða 103
Síða 104
Síða 105
Síða 106
Síða 107
Síða 108
Síða 109
Síða 110
Síða 111
Síða 112
Síða 113
Síða 114
Síða 115
Síða 116
Síða 117
Síða 118
Síða 119
Síða 120
Síða 121
Síða 122
Síða 123
Síða 124
Síða 125
Síða 126

x

Uppeldi og menntun

Beinleiðis leinki

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Uppeldi og menntun
https://timarit.is/publication/581

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.