Búnaðarrit - 01.01.1992, Qupperneq 15

aðferð var bæði dýr, erfið og seinleg, en Myklestad sýndi mikla stjórnsemi,
dugnað og áhuga við starfið, svo að það gekk fram samkvæmt áætlun. Því
miður fór þó eins og Magnús hafði gert ráð fyrir. Kláðanum varð ekki
útrýmt og fór hann að gera vart við sig á fleiri og fleiri bæj um nokkrum árum
eftir að aðgerðum Myklestad lauk. Voru þá sett lög um svonefndar
þrifabaðanir, ný baðlyf komu til sögunnar, sum hættulega eitruð og
vandmeðfarin. Hófust deilur um mismunadi ágæti baðlyfjanna ogeimir enn
eftir af þeim. Enn mun fjárkláða að finna á stöku stað ef vel er leitað.
Magnús birti ítarlegar ritgerðir um fjárkláðann í Frey og Búnaðarritinu,
og er margt af því sem þar er sagt enn í fullu gildi.
Síðar viðurkenndu menn að í þessu mikla hitamáli hefði Magnús haft á
réttu að standa, enda þótt hæpið sé að aðferð sú sem hann benti á hefði
dugað til að ráða niðurlögum fjárkláðans að fullu.
Lungnadrep og skitupest
í byrjun aldarinnar gekk yfir faraldur í sauðfé í Norður- og Austuramt-
inu. Var hann venjulega nefndur „lungnadrep og skitupest“ og lagðist
einkum á lömb og gemlinga eftir að þeir voru teknir á hús; drógust veiku
kindurnar smám saman upp og drápust oft síðari hluta vetrar.
Stjórnarráðið fól Magnúsi að rannsaka þennan sjúkdóm árið 1904, þar
sem tjón af völdum hans var þá stórfellt á sumum bæjum. Dvaldist Magnús á
Austurlandi tímum saman, safnaði að sér sjúklingum til rannsókna og
krufninga. Komst hann að þeirri niðurstöðu að orsök sjúkdómsins væri
megn ormasýking, venjulega bæði í lungum og meltingarvegi og lýsti hann
ýmsum tegundum orma í þessum kindum sem áður hafði iítt eða ekki verið
getið.
Jafnframt reyndi Magnús eftir því sem tök voru á að kanna helstu orsakir
þess að sýking af völdum orma færðist svo mjög í vöxt í þessum hluta
landsins umfram aðra.
Pá gerði Magnús tilraunir með mismunandi tegundir ormalyfja og
reyndist honum blaðtóbak áhrifaríkast.
Um þessar rannsóknir birti Magnús ítarlegar skýrslur, sem eru hinar
fróðlegustu og gefa glögga mynd af nákvæmum vinnubrögðum hans og
dugnaði.
Til fróðleiks má geta þess að nokkrir bændur á Norðausturlandi héldu
áfram að nota blaðtóbak sem ormalyf handa sauðfé allt fram á sjötta áratug
aldarinnar, þó að þá væru komin til sögunnar önnur og áhrifaríkari ormalyf.
Báru þessir öldnu bændur fyrir sig álit og dóm Magnúsar um ágæti
blaðtóbaks svo að lengi gætti sterkra áhrifa hans meðal bænda.
Kjötskoðun
Fyrir frumkvæði Magnúsar Einarssonar var tekin upp opinber kjötskoð-
un í Reykjavík 1. apríl 1905. Þar segir m.a.:
13